نام پژوهشگر: سپیده جمشیدی نژاد

بازنمایی زنان بزهکار در سینمای مستند
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده علوم اجتماعی 1389
  سپیده جمشیدی نژاد   هادی خانیکی

هدف این پژوهش شناسایی مولفه های فرمی و مضمونی در سینمای مستند ایران، دربار? «زنان بزهکار» است. به همین سبب، پنج فیلم ( قاتل یا مقتول، ماده ??، کارت قرمز، زنانه و فقر و فحشا)، از سه مستندساز فعال در عرصه سینمای مستند، مورد پژوهش و بررسی قرار گرفت. از این‏رو، مهم‏ترین پرسش این پژوهش به این شیوه صورت‏بندی شده است: سینمای مستند ایران (????-????) چه تصویری از «زن بزهکار» ارائه می‏کند؟ از آنجا که مفهوم «تصویر» از جمله مفاهیم مرکب است و خود شامل دو بعد فرم و محتواست، محقق به تجزیه پرسش اصلی خود پرداخته و کوشیده است پژوهش خود را در قالب دو پرسش زیر به‏طور دقیق‏تری سامان دهد: ?- سینمای مستند ایران در به‏تصویر کشیدن «زن بزهکار» از چه فرم یا تکنیک‏های هنری بهره می‏گیرد؟ و ?- سینمای مستند ایران در به‏تصویر کشیدن «زن بزهکار» بر چه مولفه‏های محتوایی یا مضمونی تأکید می‏کند؟ به منظور پاسخ گفتن به دو پرسش بالا، محقق نخست نظریه های مربوط به رابطه هنر و واقعیت را در قالب دو رویکرد کلی ?- نظریه بازنمایی {هنر آیینه واقعیت است} و ?- نظریه تولید حقیقت {هنر به تولید حقیقت می‏پردازد}مورد مطالعه و نقد قرار داده و مولفه های فرمی و مضمونی که تاکنون از آن ها به عنوان «مکانیسم‏های بازتولید واقعیت در دنیای هنر و رسانه سینما» سخن گفته شده، استخراج کرده است. پس از آن با استفاده از روش «تحلیل و تفسیر متن» در قالب مولفه های فرمی و مضمونی و سرمشق قرار دادن نظریه باختین در خصوص متن تک آوا و متن چند صدا نشان داده شده است که مستندسازان ایرانی از کدامیک از مولفه های فرمی و مضمونی مزبور بهره گرفته اند؟ و در آثار سینمایی خود به چه شیوه ای به نمایش زن بزهکار پرداخته‏اند؟ و اینکه آیا فیلم تنها یک صدای خاص را به گوش مخاطب می رساند یا چند صدای مختلف را یا به عبارتی چند تصویر مختلف را از زن بزهکار به نمایش می گذارد؟