این پایان نامه، جست وجویی است در متون فقهی شیعه، برای دریافتن جایگاه سبب نزول در فرآیند استنباط فقهای امامیه؛ که با محور قرار دادن سه کتاب فقهیِ «الصلا?»، «الحج» و «الأطعم? و الأشرب?»، این روند را ذیل آیات مربوط به این کتاب ها دنبال کرده و در پی استقرایی است که به واسطه ی آن، به چگونگی رویکرد فقیه امامیه به روایات سبب نزول رهنمون گردد. در مجموع این سه کتاب، بیست و چهار آیه مورد بررسی قرار گرفته و مطالب هر آیه، در سه بخش 1. اسباب نزول 2. برداشت های فقهی و 3. نتیجه؛ ارائه می شود. این پژوهش، به جز نتایج جزئی و فرعی ای که در بررسی هر آیه بر جای می گذارد، از نتایج کلی و اصلی نیز برخوردار است و در مجموع، نشانگر جایگاه شایسته ی سبب نزول نزد فقهای شیعه است؛ توجه آنان به این روایات، نشانگر اهمیتی است که به این روایات می دهند.

اکنون در بسیاری از مناطق اسلامی،قرائت عاصم به روایت حفص رواج دارد، اما همواره چنین نبوده است. در چهار قرن آغازین هجری، غالبا قرائت بومی هر منطقه در آنجا رایج و متداول بود. قرائت عاصم نیز تنها در مناطقی از عراق رواج داشت. در فاصله ی قرن پنجم تا نهم، قرائت ابوعمرو به قرائت رایج بیشتر مناطق اسلامی مبدل شد. در این دوره، قرائت عاصم -بیشتر به روایت ابوبکر- در عراق پیشرفت خوبی داشت. علاوه بر این، در سده ی نهم، قرائت عاصم به هر دو روایت، در ایران و بلاد عجم اطراف آن رواج یافت. فراگیری گسترده روایت حفص، از قرن دهم آغاز شد و اکنون به اوج خود رسیده است. فرضیه های متعددی برای این شهرت روز افزون مطرح شده است؛ ویژگی های سندی، ویژگی های اصول قرائی و نیز نقش عثمانی ها و چاپ مصحف بر اساس این روایت، سه فرضیه ی عمده هستند. گرچه قرائت عاصم به روایت حفص، نسبت به دیگر قراءات و روایات وضعیت سندی بهتری دارد و از نظر اصول قرائی نیز از سهولت برخوردار است، اما دلیل اصلی این شهرت را می بایست در گزینش آن از سوی عثمانی های حنفی مذهب جویا شد. گرچه اختیار حنفی ها در قرائت، قرائت ابوعمرو و روایت حفص است، اما چاپ مصحف بر اساس روایت حفص موجب شد این روایت، قرائت ابوعمرو را پشت سر گذاشته و به قرائت غالب سرزمین های اسلامی، خصوصا مناطق شرقی مبدل گردد. این پژوهش با روش اسنادی و توصیف و تحلیل داده های حاصل از آن تدوین شده است.