پس از گزینش نثرهایی از آثار نویسندگان برجسته ی معاصر چون زرین کوب ، یوسفی،اسلامی ندوش ، مسکوب ، نفیسی و شریعتی ، هر یک از این آثار از جهات علوم بدیعی ، بیانی و معانی مورد بررسی قرار گرفت . در گزینش نثرها ملاک نثرهایی است که با رویکرد ادبی نگاشته شده اند . پس از بررسی آثار از سه جنبه ی ذکر شده و یافتن صنایع و شگردهای ادبی در آن ها سعی بر آن شده است دلایل تأثیر گذاری هر یک از این شگردها تا حدی مورد ارزیابی قرار گیرد و در نهایت با بررسی وجوه اشتراک این ویژگی ها ، معیارهای ایجابی فصاحت و بلاغت بیان شده است.در مجموع می توان گفت نثر معاصر دانشگاهی نثری است که رو به سادگی پیش می رود ، هر چند بسیاری از آرایه های ادبی در آن نمود فراوان دارد و نثری عاری از شیوه ها و شگردهای ادبی نیست؛ اما به هر حال تبدیل به نثری مزیّن و متکلف هم نمی گردد. به کارگیری صنایع گوناگونی چون جناس و سجع ، تشبیه ، استعاره و ... در حد اعتدال در آن قابل مشاهده است. به کارگیری بعضی از آرایه هایی که از سادگی متن می کاهد در آن اندک است هم چون ایهام .تشبیهات و استعاره ها به طور ساده ای در متن بروز و ظهور می یابند. رعایت مقتضای حال متن از طرف نویسندگان در آن قابل رویت است هم چون به کارگیری مبالغه در متنی که به حماسه می پردازد و به کارگیری متناقض نمادر متون عرفانی . از قابلیت های نثر معاصر امکان استفاده از علائم نگارشی و سجاوندی است که متن را از حیث ایجاد آهنگ و یا درنگ غنی می سازد .