نام پژوهشگر: ترانه لک

بررسی ابعاد ارتباط تصویری در مضمون خیر وشر هنر نگارگری(دوره تیموری)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1388
  ترانه لک   معصومه امیراینانلو

بسیاری از مضامین نسخه های خطی و مصور فارسی، صحنه ی تجلی موضوعات مذهبی و حماسه ی دینی و پهلوانی است که با داستان های اساطیری و نیز روایات گوناگون از تفاسیر کلام الهی و قصص پیامبران درهم آمیخته و متناسب با مضمون ادبی، آذین شده است. آریاییان نیز از دیرباز به دو مبدا خیر و شر اعتقاد داشتند. در یک سو اهورامزدا و در سوی دیگر اهریمن قرار داشت. امور خیر را به اهورامزدا نسبت می دادند و امور شر را به اهریمن. در واقع تفکر دوالیسم در بین ایرانیان و حتی آریایی های هند و ایران قبل از زرتشت وجود داشته است که سرانجام اهورامزدا باقی و اهریمن فانی خواهد بود. با توجه به دو اصل «خیر و شر» که پایه و اساس اعتقادات آریاییان، ایرانیان باستان و مسلمانان بوده، « بررسی ابعاد ارتباط تصویری در مظاهر خیر و شر در نگاره های دوره تیموری» که موضوع مورد نظر رساله ی حاضر می باشد، از اهمیت خاص در این نوشتار برخوردار است و به منظور آشنایی و شناخت این مظاهر در نگارگری ایران و با توجه به مضامین«خیر و شر» در شاهنامه فردوسی که نشات گرفته از متون کهن مذهبی پیش از اسلام است و نیز روایات اسلامی از کلام مقدس الهی و قصص قرآنی، جلوه های بارز « خیر و شر» در نسخه های خطی و مصور عهد تیموریان، معرفی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. و نیز از آن جهت که روند نگارگری در این دوران ضروری می نمود، به برررسی اجمالی مکاتب مختلف آن نیز اقدام شده است. در این مقاله پس از بررسی مضامین خیر و شر در محمل های مختلف، به تجزیه و تحلیل تعدادی از نگاره های دوره تیموریان، با تکیه بر مظاهر خیر و شر، پرداخته می شود. که به عنوان نقدی همه جانبه مدنظر بوده است. رساله ی حاضر در پنج فصل تدوین گردیده است که به شرح ذیل می باشد: 1- خیر و شر در شاهنامه 2- خیر و شر در ایران باستان 3- خیر وشر در اسلام 4- خیر و شر در دوران تیموریان 5- بررسی ابعاد ارتباط تصویری نگاره ها واژگان کلیدی: خیر و شر، نگاره، تیموریان، مکتب هرات، بهزاد، تجزیه و تحلیل، ترکیب، ارتباط تصویری