نام پژوهشگر: افسانه علایی

بررسی ارتباط متن و تصویر در تصویرسازی کتابهای کودکان (( تصویرسازی داستان ماه پیشونی ))
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای تجسمی 1389
  افسانه علایی   اکبر نیکان پور

با توجه به اهمیت کتاب های تصویری برای کودکان و ارتباط بین متن و تصویر که بحثی همیشگی در تصویرگری کتاب های کودکان است، هدف اصلی این پژوهش یافتن رابطه میان دو متغییر تصویرگری و متن در این کتاب ها است. متن و تصویر در ساختن تاثیر کلی روایت با یکدیگر مشارکت داشته و همدیگر را تقویت می کنند. تصویر آن چیزی را به ما منتقل می کند که شاید دقیق ترین کلمات نیز قادر به بیان آن نباشند. تصاویر اطلاعاتی در اختیار ما می گذارند که باعث می شوند معنای کلمات را دوباره تفسیر کنیم یا متوجه نکته خاصی در آنها شویم. در این پایان نامه سعی شده است تا با بررسی 10 کتاب منتخب شورای کتاب کودک، ارتباط تصویر با متن و نقش صور خیال در تصویر و خیال انگیزی آن مورد نقد و بررسی قرار گیرد. همچنین این بررسی پاسخی به این پرسش است که عناصر صور خیال همانطور که یک متن ادبی را زیبا و خیال انگیز می سازد ، آیا یک تصویرگر نیز با استفاده از این عناصر قادر خواهد بود تا متن تصویری خود را خیال انگیز کند؟ آیا عناصری نظیر آشنایی زدایی، حسامیزی، متناقض نمایی، استعاره و غیره می تواند ابزاری در دست تصویرگر برای بیان لایه های پنهان و ارتباط بیشتر و موثرتر با متن باشد؟ یک تصویر خلاقانه نیز همانند یک متن ادبی چنان اجزای پیدا و پنهانی دارد و از چنان ایهام و ابهامی برخوردار است که بیننده می تواند با تخیل خود آن را تکمیل کند. تصویرگر با استفاده از این عناصر متن را به لایه هایی عمیقتر تبدیل کرده و بدین ترتیب مخاطب را به تفکر و تعمق وا می دارد. او به تفسیر کلمه به کلمه متن نمی پردازد و تمام عناصر موجود در متن را عینا به تصویر نمی کشد بلکه جایی برای تخیل و تفکر بیننده می گذارد. با توجه به آثار ارزیابی شده، تصویرگر نیز با استفاده از عناصر صور خیال مانند آشنایی زدایی، حسامیزی، تشبیه، استعاره، نماد و سمبل با بهره گیری از قوه تخیل به تصویرسازی تشبیهی و استعاری می پردازد و درحقیقت خیال انگیزی می کند .در مجموع می توان گفت که استفاده از عناصر صور خیال به همان میزان که در زیبایی و خیال-انگیزی یک متن ادبی تاثیرگذار است، می تواند در لایه لایه کردن معانی و زیبایی یک تصویر نیز نقش اساسی ایفا کند.