نام پژوهشگر: مرتضی طاهری اردلی

آهنگ کانونی جملات خبری در زبان فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  مرتضی طاهری اردلی   گلناز مدرسی قوامی

هدف این پایان نامه، بررسی نظام آهنگِ کانونی در ساخت جملات خبریِ زبان فارسی، در قالب نظریه خودواحد ـ وزنی است. این پایان نامه دارای دو بُعد آواشناختی و واج شناختی است و براساس ساخت های از پیش تعیین شده که گویشوران در شرایط آزمایشگاهی تولید کردند، تاثیر اعمال کانون بر این ساخت ها را مورد تحلیل قرار داده است. از دیدگاه آواشناختی، تاثیرات کانون به لحاظ دیرش و بسامد پایه بر روی جملات خبری ساده نشان می دهد که میانگینِ میزانِ دیرش و بسامد پایه عناصرِ کانونی بیشتر از معادل آنها در جملات فاقد کانون می باشد. همچنین مقایسه میانگین دیرش و بسامد پایه عناصر پیش کانون و پس کانون با معادل آنها در جملات فاقد کانون نشان می دهد که تفاوت معناداری بین آنها مشاهده نمی شود؛ از این رو تنها تغییرات در عناصر کانونی مشاهده شده است و اعمال کانون تاثیر معنا داری بر روی دیرش و بسامد پایه عناصر پیش کانون و پس کانون ندارد. بُعد واج شناختی آهنگِ کانون نشانگر آن است که عناصر کانونی از الگوی نواختی (l+)^h* پیروی می کنند. عنصر کانونی تشکیل یک گروه تکیه ایِ مجزا می دهد و این گروه تکیه ای دارای نواخت مرزنمای "l" می باشد که عناصر پس کانون را تا پایان گروه آهنگی در بر می گیرد. الگوی نواختی ^h* متعلق به کلماتِ با تکیه آغازی است اما الگوی l+^h* مختص کلماتِ همراه با تکیه پایانی است.