مشکلات روزافزون زیست محیطی به یکی از حساسترین اولویتها در برنامه ریزی و مدیریت شهری تبدیل شده است. امروزه، آلودگی هوا بعنوان اصلی ترین چالش محیطی در کلان شهرها بشمار می رود. یکی از عوامل موثر در آلودگی هوای شهر تهران، تردد روزانه دو میلیون وسیله نقلیه موتوری و حدود پانصد هزار موتورسیکلت در حوزه متراکم راههای این شهر و وجود هفتصد هزار واحد صنعتی می باشد. به منظور اندازه گیری میزان آلودگی و افزایش آگاهی عمومی نسبت به خطرات احتمالی، تصمیم گیری بهتر و برنامه ریزی شهری متناسب با نیاز جامعه، طراحی و توسعه سامانه های پایش بلادرنگ ضروری بنظر می رسد. گستردگی و فراگیر شدن سنجنده های درمحل و پیشرفت تکنولوژی، زیرساخت مناسبی را به منظور ایجاد این سامانه ها فراهم می نماید. یکی از چالشهای پیش رو در توسعه سامانه های پایش محیطی، مقدار روزافزون مشاهدات سنجنده ها و داده های سامانه های سنجنده می باشد. فقدان قابلیتهای پردازش این حجم داده در کاربردهای مدلسازی و آنالیز محیطی، یکی دیگر از مشکلات این سامانه ها می باشد. از نقطه نظر زیرساخت داده مکانی، تعامل پذیری مکانی یکی از عوامل مهم و تاثیرگذار در بروز این چالشهای تکنیکی بشمار می رود. فراهم نمودن دسترسی استاندارد به مشاهدات سنجنده ها و ایجاد امکانات پردازشی تعامل پذیر بر روی آنها، راه حلی بهینه در مدیریت داده های ناهمگون سنجنده ها محسوب می گردد. در این تحقیق، یک سازوکار ارائه مشاهدات سنجنده و یک موتور پردازش مکانی در قالب یک معماری سرویس گرا به منظور رفع این مشکلات ارائه می گردد. این تحقیق نشان می دهد که چگونه معماری پیشنهادی می تواند مشکل عدم تعامل پذیری مکانی در محیط sdi را مرتفع نماید. در این راستا، یک برنامه کاربردی سرویس گرای استاندارد به نام گزارشگر کیفیت هوای تهران به منظور ارائه بلادرنگ اطلاعات کیفیت هوا و تولید و انتشار نقشه های آلودگی هوا طراحی و توسعه داده شده است. از تکنولوژی وب سرویس بهمراه چارچوب استاندارد swe و wps برای پیاده سازی مولفه های مورد نیاز در سمت سرویس دهنده استفاده شده است. در سمت سرویس گیرنده از تکنولوژیهای نوین وب 2 به منظور ایجاد محیطی متعامل و کاربرپسند استفاده گردیده است. این تحقیق، نقش موثر و برجسته تکنولوژیهای نوین وب 2 در تکامل فناوریهای مکانی و نسل جدید سامانه های اطلاعات مکانی در قالب mashupها را نشان می دهد. بعلاوه، نتایج این تحقیق نشان می دهد که استفاده توام از وب سرویس و چارچوب ogc سرویسهای تعامل پذیر و استانداردی را فراهم می نماید که دسترسی به مشاهدات سنجنده ها، پردازش و نمایش آنها را تسهیل می نماید.