نام پژوهشگر: نجمه ذبیحی پطرودی

کار ازمنظرقرآن وعهدین
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه مازندران 1389
  نجمه ذبیحی پطرودی   سیدعلی اکبر ربیع نتاج

با تعمق و ژرف نگری در نظام آفرینش ، در می یابیم که خداوند جهان را براساس حرکت و کار قرار داده است و سیر تکاملی موجودات را بر این پایه استوار فرموده است . از آنجا که بشر نیز جزیی از این جهان آفرینش می باشد جهت رسیدن به تکامل، ناگزیر از سپری کردن این سیر تکاملی می باشد . بدین ترتیب انسان از همان آغاز برای حفظ حیات خود و تسلط بر طبیعت ، شروع به فعالیت نمود و در مسیر طبیعی زندگی خود به این نکته پی برد که تداوم زندگی فردی او نیازمند به برقراری ارتباط وتعامل با دیگر انسانهاست و برای حفظ تعامل و تعادل اجتماعی ، تقسیم کار اجتناب ناپذیر است و تنها از این طریق است که نیازمندی های طرفین رفع می گردد . بنابراین مشاهده می شود که در زندگی چیزی مقدس تر از کار نیست . اگر کار و تلاش نبود زندگی به همان شکلی که در زمان آدم علیه السلام بود باقی می ماند . انسان تنها با کار توانسته است پایه های تمدن را بر کره خاکی استحکام بخشد ، سرزمین ها را به آبادانی و آبادی تبدیل کند ، از بذرهای کوچک، درخت ها، جنگل ها و باغ های انبوه پدید آورد . (حائری ،1378 ،11 ) تعریف کار : کار در لغت فارسی در معانی گردیدن و شدن ، رفتار و کردار ، رنج و زحمت ، ممارست، اشتغال و تمرین. استعمال گردیده است . کار در اصطلاح عبارتست از سیر و صیرورت از نقص به کمال، از قوه به فعل، از جزء به کل و از مبدأ به معاد . (ولایی ، 1378 ، 1 ) همان طور که بیان شد، با توجه به این که تنها وسیله بدست آوردن محصول و نتیجه، کار و کوشش است.این قانون، پایدار و در هیچ نقطه ای از تاریخ حیات و در هیچ یک از شئون انسانی، استثنایی ندارد. همچنین اعتقاد به پدیده بخت، شانس و تصادف نیز مختص افراد متکبری است که از روی تکبر نمی خواهند به جهل خود اعتراف کنند .(جعفری ، 1378 ، 2 ) باتوجه به نقش کار و عمل در اعتلای حیات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جامعه، و همچنین پدیده بیکاری که از مشکلات جدی جوامع امروزی است، (نظری ،1381 ،24 ) شاهد جایگاه والای کار در فرهنگ اسلامی می باشیم . آیات قرآنی درباره ی کار و کوشش در قلمرو حیات به قدری زیاد است که به صراحت می توان بیان کرد که اسلام دین فعالیت و کار است (جعفری ،1378 ،13 ) نه دین سستی و خمودی، پیروان خود را به کار و فعالیت وا می دارد و برخلاف برخی ادیان ، گوشه گیری و رهبانیت را ناروا می شمارد. چنان که در قرآن کریم بیش از 90 آیه در مورد عمل صالح آمده است . (نجف آبادی ، 1376 ، 40) به عنوان مثال در سوره کهف آیه 30 چنین می فرماید : إِنَّ الَّذینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ إِنَّا لا نُضِیعُ أَجْرَ مَنْ أَحْسَنَ عَمَلاً (30) آنان که ایمان آوردند و عمل شایسته انجام دادند ، ما پاداش آن کار نیکو را تباه نمی سازیم. با توجه به حدیث ثقلین که قرآن را ثقل اکبر و اهل بیت را ثقل اصغر معرفی کرده، می دانیم که اهل بیت مکمل قرآن و تبیین کننده آیات آن می باشند. در سیره نبوی و ائمه اطهار نیز شاهد توجه ویژه آنان به این مسئله می باشیم .با همه این شواهد بسیاری از روشنفکران، علت عقب ماندگی مسلمانان را ریشه در دین آنها می دانند. شاید بتوان علت عقب ماندگی مسلمانان را به دلیل کم توجهی به دستورات دینی شان و نهادینه نکردن آن دانست اما این که دین اسلام علت عقب ماندگی مسلمانان باشد، ادعایی غیر منصفانه و به دور از حق است. از آنجا که دین اهمیت ویژه ای در فرهنگ های مختلف دارد، تقریباَ تمامی انسان ها خود را تابع دین خاصی می دانند و طبق اوامر و فرامین دینی خود عمل می کنند ، نقش دین در زندگی انسان ها را نمی توان انکار کرد . بدین ترتیب در این پژوهش بر آن خواهیم بود تا ضمن معرفی جایگاه کار در قرآن وحدیث به توضیح وتبیین آن در دیگر کتب مقدس بپردازیم.