نام پژوهشگر: کامبیز پورناجی

تأثیر ذن بودیزم بر هایکو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه هنر - دانشکده هنرهای کاربردی 1389
  کامبیز پورناجی   محمدرضا ریخته گران

هدف از این پایان نامه، جستاری در باب تأثیر ذن بودیزم بر هایکو است. علاوه بر ذن آیین بودیزم هندی و چینی، دائو، شعر چینی، آیین کنفوسیوس، هنرهای شرقی از جمله هنرهای چینی و ژاپنی، واکا و رن کو، نمایش نو، ایکه بانا یا هنر گل آرایی، چا- نویو یا هنر چای و چای نوشی و آیین شینتو نیز بر هایکو نفوذ داشته است و ساختار هایکو را شکل داده اند. امّا آنچه که بر شاعران هایکو سرا و از جمله چهار شاعر اصلی هایکو یعنی باشو، بوسون، ایسا و شیکی تأثیر گذار بوده است همانا ذن است. تلاش بر این است که نشان داده شود که چگونه شاعران هایکو سرا و نگرش و جهان بینی آنان و به طور کلی هایکوهای آنان متأثر از تعالیم ذن است. در این پایان نامه کوشش شده است تا نتیجه گیری شود که هایکو و بزرگان هایکو به چه جهاتی تحت تأثیر ذن بودند و چه عوامل و مولفه هایی بر تجارب، اندیشه ها و حالات و احوالات آنان و به طور کلی سلوک آنان تأثیر گذار بوده است. چگونه آنان عمل گرایی، تأکید بر امور روزمره، سفر و دوره گردی، گریز از فلسفه، تنهایی، رضا و تسلیم، فقر و بی نیازی را پیشه خویش ساخته و هایکوهای خود را بر همین اساس و تجارب سروده اند. اساس هایکو بر ستوری (اشراق) است و بدون نیل به ستوری (اشراق) ذنی در کار نیست. بدین ترتیب می توان نتیجه گرفت که هایکو مبتنی بر اشراق است. بدون ذن، هایکو عمقی ندارد. بدون ستوری، هایکو صرفاً بازی با کلمات خواهد بود. روش کار در این پژوهش، کتابخانه ای است و تلاش بر آن بوده که از منابع فارسی و انگلیسی، اعم از کتاب و مقاله، که از اعتبار خاصی برخوردار است، استفاده شود.