مباحث توسعه پایدار شهری از موضوعات نو و جدید برنامه ریزی شهری است که سعی دارد به پایداری در شهرها دست یابد و چارچوپ جدیدی را برای توسعه فرصت های اقتصادی، باز سازی جوامع، توسعه تولید تکنولوژی های بالا دست محیطی جدید، پیوند کار آفرینی با نظارت محیطی و تعادل بیشتر روش زندگی با طبیعت را در کنار هم پدید آورد و به حفظ منابع کمیاب اعم از طبیعی یا انسانی، رشد کمی و کیفی تولیدات اعم از صنفی، کشاورزی، خدماتی، بهبود شرایط فرهنگی، اجتماعی و مدیریت صحیح منابع با تامین رشد فزاینده و پایدار تولیدات بپردازد. رساله حاضر با هدف برنامه ریزی توسعه پایدار شهرستان های استان آذربایجان غربی می باشد. در این پژوهش ضمن بررسی شاخص ها و دستیابی به نابرابری ها مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته است. نوع پژوهش کاربردی و روش مطالعه تحلیلی و توصیفی است که از مدل های کمی نظیر تحلیل عاملی، شاخص ترکیبی توسعه انسانی، ضریب پراکندگی و همچنین تکنیک سلسه مراتبی زیپف استفاده شده است. یافته های پژوهش نشان می دهد که، توسعه پایدار شهرستان های استان آذربایجان غربی در راستای توسعه پایدار نبوده به طوری که در زمینه شاخص های تلفیقی از مجموع 14 شهرستان در سال 85 13، 4 شهرستان ارومیه، خوی، بوکان و مهاباد در ردیف پایداری، 5 شهرستان سردشت، سلماس، نقده، ماکو و میاندوآب در ردیف نیمه پایداری و 5 شهرستان اشنویه، پیرانشهر، تکاب، شاهیندژ و چالدران جز شهرستان های محروم بوده و بر اساس متغیر های نرم سازی شده در 8 عامل برای شهرستان ها، در عامل اجتماعی - بهداشتی، اقتصادی، کالبدی، اشتغال و درمانی ارومیه، در عامل نهادی خوی، در عامل زیر بنایی سلماس و در عامل کشاورزی میاندوآب با رتبه اول برخوردارترین، در عامل اجتماعی – بهداشتی تکاب ، در عامل اقتصادی، کالبدی و زیر بنایی چالدران، در عامل نهادی و کشاورزی سردشت، در عامل اشتغال نقده و در عامل نهادی تکاب با رتبه آخر از نظر برخورداری از شاخص ها و نماگر های توسعه پایدار محروم ترین شهرستان های استا ن می باشند.که نشان دهنده ضعف برنامه ریزی های شهری و منطقه ای و نیازمند جامع نگری، توجه ویژه مدیران و برنامه ریزان شهری منطقه ای در خصوص توزیع متناسب جمعیت با امکانات و خدمات، تقویت روابط متقابل شهر و روستا، توجه ویژه به امکانات و خدمات به روستا نظیر آسفالته کردن جاده های روستایی، ارتقاء دانش کشاورزان، توسعه و گسترش اکوتوریسم و بهره گیری از توانمندی های منطقه جهت اشتغال زایی، توسعه و گسترش امکانات و خدمات فناوری اطلاعات و ارتباطات در شهرها و روستا است.