نام پژوهشگر: محمد علی جوادی

ماهیت وحی از دیدگاه فلسفه مشاء و کلام امامیه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه جامعه المصطفی العالمیه - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1385
  محمد علی جوادی   حسن یوسفیان

رساله حاضر با عنوان ماهیت وحی از دیدگاه فلسفه مشاء و کلام امامیه در چهار فصل و ذیل عناوین کلیات، ماهیت وحی از دیدگاه فلسفه مشاء، ماهیت وحی از دیدگاه کلام امامیه و جمع بندی و نتیجه تنظیم شده است. در فصل اول کلیاتی نظیر طرح کلی تحقیق و برخی واژگان کلیدی نظیر فلسفه مکتب مشاء کلام و وحی بررسی شده است. فصل دوم و سوم که حجم اصلی این رساله را تشکیل می دهند به بررسی وحی در دو دیدگاه فلسفه مشا و کلام امامیه می پردازد. فارابی و ابن سینا به عنوان دو تن از بزرگترین فیلسوفان مشا ب نمایندگی از این مکتب فکری برگزیده شده اند تا آرای آنان در باب وحی مورد بررسی قرار گیرد. در هر بخش سعی شده تا آرای این دو فیلسوف در کنار یکدیگر مورد بررسی قرار گیرد.فارابی و ابن سینا با تکیه بر کاربرد قوای باطنی پیامبر به ویژه قوه متخیله و قوه ناطقه، به تفسیر وحی می پردازند. در این رساله به تبیین فارابی و ابن سینا از دو مرحله تلقی و دریافت معارف و حیائی و نیز نزول معارف و حیائی پرداخته شده و تفاوت آرای آنان مورد بررسی قرار گرفته است. و سپس با توجه به موضع آنان در باب حقیقت وحی به برخی ویژگی وحی و نیز برخی مباحث ثانوی نظیر نبی و فیلسوف، ارکان وحی، وحی و دیگر اقسام کشف و موهبتی بودن یا اکتسابی بودن وحی پرداخته شده است. در فصل سوم وحی از نظرگاه کلام امامیه مورد مورد بررسی قرار گرفته و پس از طرح برخی مباحث مقدماتی نظیر کلام و مبانی فلسفی، حقیقت نبوت، تاریخچه بحث د رکلام اسلامی و محورهای بحث ، موضع متکلمین شیعی در باره حقیقت کلام الهی حدوث و قدم کلام الهی نحوه انتساب آن به خداوند و وصف فعل بودن صفت کلام مطرح شده و سپس به بیان برخی ویژگیهای وحی بر اساس موضع متکمین امامی نظیر عصمت، اطمینان بخش بودن سرشت وحی و منزل بودن آن اشاره شده است. سپس مباحثی همچون حقیقت واسطه های وحی در دیدگاه کلامی، وحی و اقسام دیگر کشف و نزول دفعی و تدریجی قرآن مطرح شده و در پایان فصل به ارزیابی این نظریه پرداخته است. در پایان نیز مقایسه ای اجمالی میان دو دیدگاه صورت گرفته است و نشان داده شده که چگونه تفاوتهای موجود میان این دو نظریه از تفاوت در چشم انداز هر یک از آنها به بحث نشات گرفته است.