نام پژوهشگر: آزاده دالایی

مبانی نظری هنر در دنیای اسلام با تکیه بر آرائ متفکرین اسلامی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1389
  آزاده دالایی   ابوالقاسم دادور

هنراسلامی مظهر تجلی صفت جمال الهی در صورت های مادی است که توسط هنرمندان مسلمان خلاق و متعهد که هدفی جز رهبری ، بیداری و تعالی روح انسانی ندارد، خلق می شود. مشاهده نمونه های ارزشمند و زیبای آثار هنری اسلامی در قالب شعر و ادبیات، هنرهای تجسمی و معماری ، هر بیننده ای را به این فکر وا می دارد که در ورای این آثار بی بدیل چه اندیشه ، نظر و تفکری نهفته است ؟آثاری که روح آدمی را تلطیف نموده و انسان را به آرامش دعوت می کند و در حین کثرت اشکال و الوان و طرح های منسوب به اسلیمی و ختایی، نقوش هندسی و انتزاعی، انـسان را به وحـدت و توحـید الهـی رهنمـون می شود. مساله ای که امروزه به دغدغه ای در محافل علمی و دانشگاهی دنیای اسلام مبدل شده است. هـدفی که ما نیز در این رساله دنبال می کنیم پاسخ به همین مساله است. اینکه ریشه های فکری و مبادی عمیق نظری هنر در دنیای اسلام را با توجه به عدم ثبت و تدوین مجزای آن در متون و اندیشه های اسلامی، از متن آراء متفکرین مسلمان و فلسفه و اصول اسلام، کشف و ضبط نمائیم تا پاسخی قانع کننده باشد برای آنها که هنر راستین اسلامی را فاقد جنبه های نظری و مبادی زیباشناختی می دانند. لازم به ذکر است که ایران به عنوان هسته اصلی شکل گیری تمدن اسلامی و آراء شعرا و اندیشمندان ایران اسلامی در این رساله مورد توجه خاص قرار گرفته است.از این رهگذر، ارکان زیبائی و معنای هنر و هنرمندی در عالم اسلام با تکیه بر مفاهیم حکمی، عرفانی و اصول اسلامی مورد بررسی قرار می گیرد و پیوند هنر و زیبائی با ارزشهای فکری و نظری اسلام، بررسی و تبیین می شود.و در انتها به این نتیجه می رسد که مباحث هنر وزیبایی در آراء اندیشمندان اسلام ،تحت عناوینی چون «فن وصناعت»،«آفرینشگری وصورتگری»،«حسن وجمال» ، همواره کانون بحث و نظر متفکران و فلاسفه اسلامی بوده است، هرچند غبار غفلت پژوهشگران مسلمان در طول تاریخ آن را کمرنگ نموده باشد