نام پژوهشگر: زرین صلاحی

نقش امبرتو اکو در جریان پست مدرنیسم
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1389
  زرین صلاحی   منصور حسامی

از دهه ی 1950 میلادی، نشانه شناسی همچون روش پژوهش به ویژه در دو قلمرو شناخت دلالت ها و ادراک سازوکار ارتباط ها به کار رفته است . همپای گسترش روش بررسی ساختاری در بسیاری از علوم و شاخه های فلسفه ، به نشانه شناسی توجه شد . در زمینه ی خاصی نشانه شناسی تصویر که خود شاخه ای از علم شناخت نشانه های دیداری است، آثاری از رولان بارت کارآیی بسیار یافتند ، جدا از این کتاب ساختار غایب نوشته ی امبرتواکو درباره ی نشانه های دیداری و نوشته های کریستین متز ، ریمون بلور و پیر پائولو پازولینی در زمینه ی نظریه ی فیلم ، از مهم ترین آثار در مورد نشانه های تصویری به شمار می آیند . می توان گفت که بیان نظری بحث از نشانه شناسی دیداری در دو دهه ی اخیر شکل گرفته است.این نکته را نباید فراموش کرد که همزمان با شکل گیری این مباحث ، انتقادهایی به مهم ترین مبانی نشانه شناسی از سوی اندیشگران پیرو مکتب های دیگر آغاز شد . این انتقادها اساس یکی از مهم ترین مکالمه های اندیشگرانه ی روزگار ما را پی ریختند ، و همچون نقدی ریشه ای و رادیکال به کار کامل کردن مباحث اصلی نشانه شناسی آمدند و راه هایی تازه پیش روی نشانه شناسان و ساختارگرایان گشودند . هم اکنون به دلیل پیشرفت فن آوری (رایانه ها، تصاویر پزشکی و رادیولوژی ، تصاویر فضایی و ...) نشانه شناسی دیداری اهمیت بیشتری یافته است و از مکالمه با ناقدان سود بسیار می برد . نشانه شناسی به عنوان روش بررسی پدیدارها عمری طولانی دارد و پیشینه ی آن به رشد اندیشه های فلسفی و منطقی در یونان و هنر باستان می رسد . در سده های اخیر بسیاری از دانشمندان علوم طبیعی ، از نشانه شناسی استفاده می کردند . از سال 1752 اصطلاح sympomatologie (شناخت علائم بالینی) در علم پزشکی به کار رفت که نشانه های بیماری را بررسی می کند . حدود یکصد سال پیش منتقد و فیلسوف آمریکایی ، چارلز سندرس پیرس اصطلاح semiosis را به کار گرفت . وی در آخرین سال زندگیش یعنی 1914 از اصطلاح semiotics یا نشانه شناسی استفاده کرد . پیش از او ، جان لاک در سال 1690 از این واژه یونانی در پایان مهم ترین کار فلسفی خود یعنی رساله ای در پژوهش نیروی فهم آدمی استفاده کرده بود . امروزه نشانه شناسی در نقد هنر معاصر کاربرد بسزایی یافته است و از اینرو شناخت هر چه بیشتر آن ضروری به نظر می رسد .