چکیده انسان مخاطب قرآن است و تربیت انسان هدف اصلی نزول کتب آسمانی است. رسالت پیامبران این است که آنچه را خداوند در مسیر کمال ، با توجه به فطرت او ضروری دانسته شده، به انسان بیاموزد. انسان موجودی تربیت پذیر است و با بهره گیری از تعالیم کتب آسمانی، راه هدایت را می پیماید. خداوند به شیوه های متفاوت او را در پیمودن راه حقیقت تربیت کرده است. در این راستا گاه او را بیم می دهد و گاه به انجام اموری تشویق می کند و زمانی از شیوه های تمثیل و داستان برای عبرت گیری و همچنین نزدیک کردن زبان خود به انسان استفاده می کند. مثنوی بزرگترین کتاب عرفانی ادب پارسی است و مولانا نیز در آن شیوه هاییک زندگی الهی را در پیش می گیرد. وی تمام آنچه را که خداوند به عنوان آموزه های تربیتی در اختیار انسان گذاشته، به گونه ای تحلیل و تفسیر می کند. این پایان نامه در 5 فصل به ترتیب زیر تدوین شده است: فصل اول:مربوط به کلیات تحقیق است و به بررسی واژه تربیت از لحاظ لغوی و اصطلاحی پرداخته شده است و همچنین تربیت و انسان در قرآن و مثنوی بررسی گردیده است.در فصل دوممبانی تربیتی و روش هایمبتنی بر این مبانی مطرح شده یعنی اموری مربوط به انسان که در همه افراد به دلیل انسان بودن آن ها مشترک است .در فصل سوم، با عنوان اصول اخلاقی،به ذکر بایدها و نبایدها قرآنی و رویکرد مولانا در بیان این اصول و همچنین میزان بهره گیری های وی پرداخته شده است. فصل چهارم مربوط بهشیوه های تربیتی است که در قرآن و مثنوی برای تأثیر بیشتر کلام در جان مخاطب از آن استفاده شده است. و درفصل پنجم: هدف های تربیتی مورد نظر قرآن و به تبع آن مثنوی ذکر شده است.