نام پژوهشگر: پیام نیک پور بدر

بررسی جنبه های اقتصادی و فرهنگی در سفرنامه شاردن در اواخر دوره صفویه
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی - پژوهشکده تاریخ 1389
  پیام نیک پور بدر   احسان اشراقی

این پایان‏نامه حاضر به منظور بررسی مطالب و داده‏های موجود در سفرنامه شاردن(دهه 1680میلادی و در دوران پادشاهی شاه سلیمان صفوی)، درباره‏ی جنبه‏های اقتصادی و فرهنگی زندگی ایرانیان در دوره‏های پایانی عصر صفوی و دریافتن درستی و نادرستی گفته‏های شاردن انجان شده است که این موضوع با بررسی سفرنامه‏های دیگر عصر صفوی و دیگر منابع دست اول آن دوره و یا منابع پژوهشی که بعدها درباره آن دوره نگاشته شده است و مقایسه تطبیقی میان این منابع و کتاب ها با اصل سفرنامه‏ شاردن تهیه و فراهم شده است. قصد پژوهشگر از این کار پژوهشی، به دست دادن یک تصویر درست از جنبه‏های گوناگون اقتصادی و فرهنگی زندگی ایرانیان در دوره‏های پایانی عصر صفوی است. این دوره به دلایلی اهمیت دارد، زیرا که تصورات و دگرگونی‏های دوران آغازین ومیانی عصر صفوی در این زمان کاملاً نمود پیدا کرده و شیوه زندگی و اقتصاد و فرهنگ در این دوره به نسبت دوره‏های پیشین دگرگون شده بوده است و بررسی این دوره ما را در بدست آوردن چگونگی جامعه ایران پس از یک و نیم قرن حکومت صفویان کمک می‏کند.در دوره شاه سلیمان کشور ایران دوره های جنگ و درگیری با امپراتوری عثمانی و ازبکان را پشت سر گذارده و دوره ای از آرامش و صلح فرا رسیده بوده ا ست . این دوره با رفاه افتصادی همراه نبوده است ولی به دلیل پیشینه حضور اروپاییان در ایران ، در این دوره هم شاهد حضور بازرگانان اروپایی در ایران هستیم و در سفرنامه های اروپاییان نیز به موارد گوناگونی از جنبه های فرهنگی و اقتصادی آن دوره بر می خوریم که نیازمند پژوهش هستند . یکی از این منابع عمده سفرنامه ژان شاردن فرانسوی است. شاردن با دیدی ژرف به تمدن ایران نگریسته ا ست و به دادن اطلاعات دقیق و مفصل درباره ایران پرداخته است . پرداختن به این سفرنامه جامع در رسیدن به درک درست تری از کشور ایران و تمدن آن در آن دوره کمک بسیاری خواهد کرد که در این پژوهش برای آن تلاش شده است. روشن شدن این چگونگی می‏تواند برای تاریخ پژوهان و دانشجویان بسیار مفید باشد و زمینه های بعدی را برای پژوهش های دیگر درباره این سفرنامه یا منابع دیگر دوره صفوی را فراهم آورد.یافته های این پژوهش حاکی از آن است که سفرنامه بیشتر به معایب رفتاری و کرداری ایرانیان و بدی ها و پلشتی های ایرانیان پرداخته است و کمتر خوبی های ایرانیان را دیده است و در این پایان نامه در یافته است که او نگرش دقیقی به زندگی شهرنشینان ایرانی داشته است و توانسته است که تصویر نسبتا دقیقی از زندگی شهرنشینان ارائه کند و نقطه ضعف آن در بزرگ کردن بدی های ایرانیان و کمبود داده ها ی دقیق درباره زندگی روستایی و عشایری است.