نام پژوهشگر: علی شیر زهرایی

الوصف عند ابن المعتز دراسه أسلوبیه علی المستوی الأدبی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه علامه طباطبایی - دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی 1389
  علی شیر زهرایی   جلال مرامی

وصف ، یکی از فنون بارز شعری است که در دوره های مختلف ادبی شاعران زیادی در آن طبع آزمایی کرده و هنر خویش را با این فن به نمایش گذاشته است . نازک خیالی ، کمال تأثّر از مناظر زیبای طبیعت و محیط پر زرق و برق پادشاهی ، گرمی عاطفه و لطافت روح ، خوش گذرانی و هم نشینی با شاعران و شب نشینی با می گساران ، ابن المعتز را به جانب وصف طبیعت کشاند . با دقت در دیوان او ، در می یابیم در همه مضامین شعری که نغمه سرایی کرده ، با طبیعت می سراید و با آن خاموشی می گزیند . بنابراین وصف طبیعت بر دیگر اغراض شعری اش چیرگی دارد . برجسته ترین دست افزار شاعر در وصف طبیعت ، تشبیه و تشخیص می باشد . مهمترین ویژگی سبکی تشبیهات ابن المعتز – حس و مرسل بودن آنها می باشد و در میان مانواژها (ادوات تشبیه) «کاًنّ» از بالاترین بسامد برخورد است به گونه ای که میتوان آنرا برجسته ترین ویژگی دانست که وی را از دیگر شاعران متمایز می کند. شاعر شیفته طبیعت است . گویی با آن به سخن می نشیند لذا به مظاهر طبیعت جان و زندگی می بخشد . عنایت به کلی نگری در تصاویر ، انسجام درونی تصاویر ، پیوستگی و تراکم ، سطحی بودن از دیگر ویژگی های برجسته در تصویر پردازی های ابن المعتز می باشد و حسی بنیادی هنر شعری وی ، وصف و بنیاد وصف او تشبیه و تشخیص و بنیاد تشبیه او ، حسی و مرسل بودن می باشد و به حق که پادشاه میدان تشبیه در شعر ادبی می باشد .