نام پژوهشگر: پریا دواچی

بررسی نشانه های سلطنتی در آثار دوره ساسانی
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  پریا دواچی   آرمان شیشه گر

در زمان ساسانیان اعتقاد به این اصل که سلطنت موهبتی است الهی که از طرف ایزدان به خاندان ساسانی اهدا شده تأثیر عمیق و عظیمی در تاریخ ایران آن زمان داشته است. پادشاهان ساسانی همواره تبار خود را ایزدی می انگاشتند و خود را پرستنده اهورامزدا معرفی می کردند. این امر نشان دهنده آن است که شاهان ساسانی خود را جانشین ایزدان بر روی زمین می دانستند و در زمره خدایان قرار می دادند. همذات پنداری پادشاه ساسانی با ایزدان سبب گردید تا وی از نمادها و نشانه های ایزدان برای نمایش قدرت و شکوه سلطنت خویش بهره گیرد و این نمادها و نشانه ها جایگاه ویژه ای در هنر ساسانی یافتند تا جایی که آثار این دوره به تابلویی برای نمایش نمادها و نشانه های سلطنتی تبدیل گردید. آثار ساسانی شامل طیف وسیعی از کارهای هنری مانند معماری، نقش برجسته سازی، پیکر تراشی، فلزکاری، موزاییک سازی، جواهر سازی، مهرسازی، بافندگی، نقاشی، سفالگری، سکه زنی و همچنین گچ کاری و گچ بری بوده است که با نشانه ها و نمادهای سلطنتی تزیین و آراسته می گردید تا نشان دهنده جایگاه و قدرت بی مانند پادشاه ساسانی باشد. نماد با استفاده از شکلی به نام نشانه به طور غیر مستقیم ما را به شناخت امری ناشناخته هدایت می کند زیرا برای بیان و تعریف مستقیم آن امر عبارت رسا و کافی وجود ندارد و این نشانه است که همانند کلیدی برای ورود به قلمرویی وسیع تر از خودش و وسیع تر از انسانی که آن را به کار می برد عمل می کند. نماد و نشانه یکی از ابزارهای برقراری ارتباط با حقایقی است که محدودیت های زبان و کلام باعث مبهم ماندن معنای آنها گردیده و درک بیان نمادین نشانه ها را دشوار ساخته است. از طریق نماد و نشانه شناسی است که می توان به رابطه میان فرهنگ ها پی برد زیرا نماد و نشانه پیوستگی تاریخی و فرهنگی ملت ها را به نمایش می گذارند و با لطافت و ظرافت، ذهن مخاطب را معطوف خود ساخته و در حافظه نسل ها استمرار می یابند و نشانه حیات و نشاط معنوی جوامع می گردند.