چکیده پژوهش پیش رو که با عنوان رویکرد روان شناسی اجتماعی در آثار مورخان قرن سوم وخاصا آثار سه مورخ مهم این دوره یعنی کتاب های تاریخ یعقوبی ،فتوح البلدان بلاذری و الاخبار الطوال دینوری به دنبال یافتن پاسخ این سوال مهم است که آیا گرایش ونگرش ،همگرایی و واگرایی در نحوه ی پردازش گزارش تاریخی آنان تاثیرگزار بوده یاخیر؟فرضیه ی ما در این بررسی ای ن است که این رویکرد در روال تاریخ نگاری و تاریخ نگری سه مورخ مذکور وجود داشته است. نتایج حاصل نشان گر افتراق موضع و نگرش مولفان در کتب مورد بررسی در مواردی نظیر خلافت برجسته سازی برخی شخصیّت ها به مدح و یا ذمّ ، تغلیظ برخی رویداد ها ، تضعیف و یا اغماض از برخی حوادث ، ناهماهنگی مواضع و نایکدستی قضاوت ها ، توجیه برخی رفتار های غیر عادی ، اغراق در خصوص بعضی رویداد ها و افراد و... است . مطالعه ی مذکور در زمینه و قلمرو بین رشته ای انجام یا فته و روال عادی رویدادهای تاریخی مورد تبیین و پرداخت روان شناختی واقع شده اند . برخورد ایجابی و سلبی کتب مورد بررسی مورخان در ثبت رویداد ها جنبه ی گزینشی اشتیاقی و انکاری آنها را به خوبی نشان میدهد . در واقع مفروض های پژوهش حاضر یعنی گزارش گزینشی مورخان و متأثر بودن آثار پدید آمده از سوی آنها از بافت و موقعیت حوادث ، تأیید می گردد .