بخش بسیار زیادی از فرهنگ و هنر ایران بخصوص موسیقی ، به صورت فرهنگی شفاهی به نسل امروز ما رسیده است . از این رو با پی گیری برخی نشانه های موجود در فرهنگهای شفاهی می توان به موارد مبهم و مستور فرهنگ ایران پی برد. یکی از این موارد مبهم در فرهنگ موسیقایی ایران چگونگی تشکیل و تدوین موسیقی دستگاهی و چگونگی تأثیرگذاری موسیقی مناطق ایران بر موسیقی دستگاهی است. تربت جام به عنوان یکی از قطبهای عرفانی ایران، منطقه ای از خراسان بزرگ است که در آن زبان پارسی قرون متمادی زبان فرهنگ و هنر و زبان عامه مردم بوده است. این زبان اساسی ترین وجه مشترک میان دو گونه از موسیقی ایران ( موسیقی دستگاهی و موسیقی تریت جام) است. همچنین نزدیکی با مراکز مهم و تأثیرگذار هنری در قرون هشت تا ده هجری همانند نیشابور و مهمتر از آن هرات، باعث شده موسیقی تربت جام را عاملی برای جذب و نگهداری پارامترهای فرهنگی اثرگذار بر فرهنگ غالب ایران بدانیم و آنرا گزینه مناسبی برای تطبیق با موسیقی دستگاهی معرفی کنیم . روش تحقیق این پایان نامه مبتنی بر کار میدانی و مصاحبه های نگارنده با تعدادی از اساتید موسیقی در تربت جام بوده است. نسخه های ضبط شده شخصی و عمومی،کار کتابخانه ای و در نهایت آوانگاری تعدادی از مقامهای تربت جام از دیگر منابع بوده است. برای مشخص کردن نقاط مشترک و مشابه، 14 مقام تربت جام با خصوصیات متفاوت انتخاب شدند و با 24 گوشه از ردیفهای مختلف مقایسه شدند. سپس با تحلیل ساختار دو موسیقی و مقایسه مدهای تشکیل دهنده هرکدام، گردش ملودیک، نقاط برجسته، موتیو های مشابه ریتمیک و ملودیک، جملات آغازین و پایانی، فرم و حالت در هر دو نمونه موسیقی با یکدیگر مقایسه شده و دو گونه موسیقی با یکدیگر تطبیق داده شدند و برای هم ریشه دانستن این دو گونه موسیقی، به بیانی مستدل دست یافتیم.