چکیده: رنگ های آزو که با حضور یک یا تعداد بیشتر گروه های آزو (-n=n-)مشخص می شوند ، معمول ترین رنگ های مورد استفاده در صنایع نساجی می باشند. آنها یک گروه مهم از مواد رنگی سنتتیک هستند که بعنوان ترکیبات غیر طبیعی (زنوبیوتیک) و بسیار مقاوم در برابر فرایند های تجزیه ی زیستی در نظر گرفته می شوند. در بررسی حاضر رنگبری و تجزیه ی راکتیوبلک 5 که یک رنگ آزوی راکتیو پرمصرف در صنایع نساجی می باشد، توسط فرایند های زیستی، فتوشیمیایی (uv/tio2) و ترکیب این دو فرایند بررسی شده است. در این بررسی غربالگری میکروارگانیسم های بی رنگ کننده رنگ راکتیوبلک 5 از لجن فعال واحدهای پالایش پساب شهری و صنعتی انجام شد. میزان کاهش رنگ در محلول رویی کشت از طریق سنجش ماکزیمم جذب نوری در طول موج (?max =597 nm) تعیین شد. در این غربالگری دو باکتری گرم مثبت اسپوردار هوازی و هفت جدایه از مخمرها بدست آمدند. پژوهش های فراتر امکان کاربرد candida tropicalis jks2 را برای حذف کامل (بیشتر از 99%) رنگ راکتیوبلک5 با غلظتmg/l 200 در زمان کمتر از 24 ساعت نشان داد. تجزیه ی حلقه های آروماتیک که از تخریب ساختار رنگ تولید می شوند، در طول تیمار زیستی نشان داده نشد. فرایند فتوکاتالیتیک در تجزیه ی کامل رنگ (با غلظتmg/l 50 و در حضورg/l 2/0 2 tio) در مدت 80 دقیقه موثر بوده است و میزان cod بعد از حدف کامل رنگ قابل سنجش نبود. فرایند فتوشیمیایی در حذف رنگ در غلظت های بالا (?mg/l 200) موثر نبوده است. در غلظتmg/l 200 ، حذف رنگ به میزان 9/74 % بعد از 4 ساعت از آغاز فرایند فتوشیمیایی بدست آمد و پیک جذبی در ناحیه ی uv (مربوط به حلقه های آروماتیک) بطور کامل حذف نشد. بنابراین به منظور کاهش زمان و هزینه در تیمار پساب با غلظت بالا، تیمار دو مرحله ایی یعنی تیمار زیستی توسط مخمر و در ادامه ی آن تجزیه ی فتوشیمیایی با استفاده از uv/tio2 بکار برده شد و تجزیه ی محیط کشت سنتتیک حاویmg/l 200 رنگ مورد آزمایش قرار گرفت. در فرایند ترکیب شده پیک جذبی در ناحیه ی uv به میزان قابل ملاحظه ایی بعد از حدود 2 ساعت تیمار فتوشیمیایی ناپدید شد و حدود 9/59% از cod در مرحله ی زیستی حذف شد کاهش codدر مرحله ی فتوشیمیایی حاصل نشد. فرایند تیمار ترکیب شده بسیار موثرتر از فرایند زیستی در حذف حلقه های آروماتیک (که از تخریب مولکول رنگ تولید می شوند) بوده است و در مقایسه با تیمار فتوشیمیایی از نظر هزینه مناسب تر می باشد.