نام پژوهشگر: الهام امامعلیزاده

بررسی خط و رنگ در نقاشیهای کودکان زیر 12 سال
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده هنر و معماری 1390
  الهام امامعلیزاده   حبیب توحیدی

رساله حاضر حاصل بررسی اینجانب بواسطه نظرهای نویسندگان، روانشناسان، دانشمندان و.... می باشدکه به روش تحقیق کتابخانه ای انجام شده و طی پنج فصل وعنوان بندی های مختلف ارائه می شود. عنوان این رساله که بررسی خط و رنگ درنقاشی های کودکان زیر 12 سال می باشد درتحقیق ها ورساله هاو مقاله ها وکتابها ی متعدد تحت عنوان های متنوع و مختلفی تحت بررسی و تحقیق قرار گرفته که از آن جمله به موارد زیر اشاره می شود. ازجمله معروف ترین این اشخاص خانم پریرخ دادستان است که درکتاب خود به نام "ارزشیابی شخصیت کودکان "وخانم مهنازحاجلو و کتاب او به نام" تحلیل نقاشی کودکان "که دو مورد از شناخته شده ترین و مهمترین منابع برای این رساله می باشد که به تحلیل وبررسی موضوع فوق پرداخته اند. خانم دادستان در کتاب خود به بررسی تست های مختلف و تحلیل ها و تفسیرهای این تست ها پرداخته و ازاین راه به بررسی های روانشناختی نقاشیهای کودکان پرداخته است. همینطور خانم حاجلو در بررسی های خود به تحلیل های مختلف نفاشی کودکان پرداخته است. همینطور از مولفان خارجی می توان به لویی کورمن درکتاب نقاشی کودکان که ترجمه خانم دادستان می باشد که به بررسی عناصر مختلف نقاشی های کودکان و همینطور معرفی تست های مختلف ارزشیابی نقاشی کودکان پرداخته است. و.تامس گلین نیزازکسانی است که در کتاب مقدمه ای بر روانشناسی کودکان به بررسی این موضوع پرداخته است. همچنین کسانی مانند توران میرهادی ، علیرضا محمداسماعیل،آقای علی اکبر شعاری نژاد وجان پیکرینگ ونویسندگان متعدد دیگر در ایران و خارج از ایران در کتاب ها و مقاله های مختلفی مطالب و بررسی ها و نتیجه گیری های متنوع با اندک تفاوتی درنتیجه گیری این بررسی ها به این موضوع اشاره نموده اند. تحقیق اینجانب همانطور که درابتدای مقدمه اشاره شد به پنج فصل تقسیم شده که در فصل اول و برای شروع تحقیق از معرفی مفهومی به نام کودکی و دوران کودکی استفاده شده واینکه آیا می توان نقاشی را بعنوان آزمونی برای تست هوش استفاده کرد؟ وآیا باید نقاشی را به کودکان آموزش داد یا خیر؟ سپس در فصل دوم درمورد رنگ که مفهومی پایه ای می باشد و صفات رنگ مطالبی را ارائه نموده و به خاصیت و فیزیولوژی رنگ اشاره شده است. همچنین مطالبی در رابطه با نماد رنگ ها ی بکار گرفته شده درعناصر مختلف نقاشی کودکان آمده است، واینکه در نقاشی و واقع نگری دررنگ ها تا چه حدی درنقاشی های کودکان دیده می شود. در فصل سوم رساله حاضر طبقه بندی مراحل رشد که به چهار مرحله تقسیم شده و از هجده ماهگی تا نوجوانی را دربر می گیرد مورد بررسی قرار گرفته شده و به تحلیل مرحله به مرحله رشد فیزیکی و همزمان با آن پیشرفت و تکامل نقاشی از یک خط تا نقاشی کامل می پردازد. اینکه چگونه نقاشی کودک از نقطه و خطهای به ظاهر نامفهوم شروع شده و به تدریج با تکامل شناخت رنگ و شناخت خانواده و محیط پیشرفت کرده و دارای معنی و مفهوم میشود تا جایی که کودک مشکلات و خواسته های خود را در نقاشیهای خود بیان میکند. درفصل چهار که اصلی ترین و محوری ترین فصل این رساله می باشد به بررسی مهمترین قسمت نقاشی ها یعنی تفسیر عناصر مختلف بکار رفته در نقاشی کودک که شامل عناصر متنوعی از جمله: آدمک ،درخت،خانه ،حیوانات و جنگل ، خانواده ، راه ، کشتی و.....می باشد اشاره شده است که در هر بخش به نکات کلی روش بررسی عواطف کودک درتصویر این عناصر اشاره شده و جنبه های کلی این عناصر و همچنین نمادها و تفسیر هر کدام از آنها ذکر شده است.همچنین مفهوم زمان و حرکت مورد بررسی قرار گرفته شده است. در فصل پنج یعنی آخرین فصل این رساله درمورد ارزش نقاشی های کودکان بحث شده و آثار نقاشی های کودکان با هنر مدرن و هنر انتزاعی مورد مقایسه قرار گرفته است.سپس به نتیجه گیری ازتمام این بخش ها وبحث های مورد مطالعه پرداخته شده است. هدف از انتخاب این موضوع جهت رساله ارائه شده که پیرامون نقاشی کودکان است علاوه بر علاقه شخصی به این موضوع ، تحقیق و جستجوی بیشتر جهت اطلاع از چگونگی تفسیر نقاشی ها و کشف و یادگیری نماد رنگ ها وعناصر بکاررفته در تصاویر کشیده شده توسط کودکان، جهت کشف حالات درونی آنها و کمک به بهبود روابط کودکان و آموزش بهتر نقاشی به آنها می باشد و اینکه موضوع کودک ، موضوع اصلی کارهای عملی و نقاشی های اینجانب بوده و ادامه خواهد داشت .