چکیده: پژوهش حاضر نتیجه نگرشی تازه به سماع است.سماع از مسائل مهّم واساسی در متون عرفانی است. تاکنون سماع از جنبه های مختلفی مورد بررسی قرار گرفته است .بحث سماع خصوصاً در قرن چهارم وپنجم ، به عنوان بخشی مهّم ومفصل در عرفان، جایگاه خاصی را به خود اختصاص داده است .از میان عرفایی که به طور مفصّل بدین موضوع پرداخته اند ، دوعارف بزرگ ابونصر سرّاج طوسی در قرن چهارم وامام محمّد غزّالی در قرن پنجم اند.این امر از آن جهت مهّم است که در این پژوهش خواننده می تواند با بحث سماع، از دیدگاه دو عارف طوس ونحوه ی استفاده ی آن دو از سماع، آشنا شود. در این پژوهش ، با توجّه به اهمّیت جایگاه بحث"سماع از دیدگاه دو عارف طوس"در عرفان وتصّوف، با بررسی تحلیلی–مقایسه ای در متون مهّم و اصیل عرفانی، به بررسی وپاسخ این فرضیه ها پرداخته شده، که در نتیجه هر چهار فرضیه مطرح شده در فوق به اثبات رسیده است. کلید واژها : سماع ،تصّوف ،عرفان، وجد،رقص ، ابونصر سرّاج طوسی ،امام محمّد غزّالی.