نام پژوهشگر: حسن گلجاری مقدم

تعامل دین و دولت به عنوان یک عامل هویت ساز(در دهه اول انقلاب)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان 1390
  حسن گلجاری مقدم   سید جواد امام جمعه زاده

با روی کار آمدن نظام جمهوری اسلامی ایران تغییرات ژرف و جدیدی در عرصه تعامل دین و دولت و در پی آن هویت ایجاد شد.این نظام تعامل بی بدیلی را در عرصه دین و دولت در کشورهای اسلامی به وجود آورد به طوری که اسلام و ایران ولو در نظر یکی پنداشته می شوند.به تبع یکی از ارکان اصلی نگهداشت یا تغییر هویت یک جامعه حکومت یا دولت آن جامعه می باشد.تا قبل از انقلاب اسلامی هویت یک ایرانی بیشتر با هویت غربی شناخته می شد.هویتی که باعث از خود بیگانگی ،فراموشی سنن و آداب گذشته شده بود و همه چیز از جمله پیشرفت را در پیروی از غرب می دید.ولی با ظهور نظام ج.ا.ایران و نفی هویت غربی –نه پیشرفت ها و ترقی آنها- سرمایه گذاری اصلی بر روی هویت اسلامی و تا حدودی ایرانی قرار گرفت. در این تحقیق سعی شده است که با توجه به نظریه کارکردگرایی رابطه دین و جامعه و در پی آن تعامل دین و دولت در دهه اول انقلاب و تأثیر گذاری آن بر روی هویت ایرانی بحث شود.از طرفی از چارچوب نظری سه وجهی تعامل دین و دولت وبر مبنی بر(قیصر-پاپیسم،روحانی سالاری،دین سالاری)استفاده خواهد شد. با توجه به این تعامل جدیدی که در عرصه دین و دولت در نظام ج.ا.ایران به وجود آمد باعث جایگزینی عناصر اصلی نظام پیشین یعنی تعامل به برتری جویی،جاه طلبی و کسب منزلت ، از طریق نمایش ثروت و قدرت،مصرف گرایی،فرد گرایی ؛که ریشه و علت اصلی همه آنها ،نظام نابرابر جامعه و تفاوت طبقاتی زیاد بود،با ارزش های جدید نظام فعلی یعنی از بین رفتن بی عدالتی و نابرابری ،استبداد،وابستگی به غرب و تمایل بیشتر به مذهب،ایثار و انسجام شد. اسلام به ویژه مذهب تشیع به عنوان محور تعریف هویت ملی در دوره جدیدمورد توجه قرار گرفته است.به صورت طبیعی انقلاب اسلامی،تمامی تعریف و ماهیت خویش را وام دار اسلام بوده و به تبع آن جنگ تحمیلی نیز در تمامی سالها با عامل اسلام پیوند خورده بود.انقلاب و جنگ با هویتی مورد توجه قرار گرفتندکه عنصر اساسی آن دین و مذهب تشیع بود.بر طبق چارچوب نظری وبر و مستندات تاریخی ، دهه اول انقلاب بیشتر به مدل دین سالاری الگوی سه وجهی وبر همخوانی دارد.