نام پژوهشگر: سمیه روح اللهی

بررسی تطبیقی 7 رقعه معراج پیامبر(ص) مروط به خمسه نظامی-دوره صفویه-
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه الزهراء - دانشکده هنر 1390
  سمیه روح اللهی   داریوش فرد دهکردی

چکیده: داستان معراج حضرت رسول(ص) از موضوعات مورد توجه هنرمندان نقاشی ایرانی است. همانطور که در ادبیات هم پرداخت به آن زیاد اتفاق افتاده است.خصوصا در منظومه خمسه نظامی که در دوران صفوی جزء نسخ مورد علاقه دربار برای کتابت و مصور شدن بوده است.به همین دلیل است که در دوره صفوی رقعه هایی که مربوط به معراج حضرت است بسیار دیده می شود. در این متن، ابتدا به بررسی موضوع معراج و سپس دوره و حکومت صفویه و حامیان هنر در آن پرداخته شده و در فصل بعد مبانی فلسفی و حکمی هنر اسلامی-ایرانی توضیح داده شده است. سپس با انتخاب 7 رقعه مربوط به نسخه های خمسه های نظامی کار شده در سالهای 911 تا 985 ه.ق و سپس بررسی آن ها در چهار بخش: ترکیب بندی، رنگ،پیکره و عناصرتزئینی؛ تلاش شده است تا شیوه های بیانی و مسائل تاثیرگذار بر رقعه ها بررسی شود. تغیرات و تاثیر مکاتب بر روی هم، حمایت دربار، تاثیر تشیع و مبنای فکری مناسب، نهایتا این فرصت را به نقاش ایرانی میدهد تا اوج هنر نگارگری ایرانی را در رقعه های معراج ببیند.