نام پژوهشگر: طیبه السادات طبایی

بررسی تطبیقی عشق از منظر حافظ و افلاطون
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده الهیات و معارف اسلامی 1390
  طیبه السادات طبایی   علی غفاری

چکیده: از جمله مفاهیمی که در تمامی اعصار توجه آدمی را به خود جلب کرده و او را به تدبّر، تعمّق و تلاش جهت تفسیر و تأویل آن واداشته است، مفهوم "عشق" می باشد. افراد زیادی در طول تاریخ در خصوص عشق سخن گفته اند، اما در آن میان نام افلاطون به عنوان نخستین فیلسوفی که عشق را مورد تفحص قرار داده و شهرت جهانی مفهوم "عشق افلاطونی" را تا ابد از آن خویش ساخته و نیز نام حافظ که در جهان اسلام و ادب پارسی از بزرگترین صاحب نظران در باب عشق بوده و بیش از هر موضوع دیگر اشعار خویش را بر پایه ی عشق بنا نهاده است، درخششی چشم گیر دارد. ما نیز در این رساله به بررسی دیدگاه این دو شخصیت بزرگ در خصوص عشق و مقایسه و مقارنه ی آنها جهت نمایاندن نقاط اشتراک و افتراق آنها پرداخته ایم. برای این هدف، نخست ما هر یک را به طور جداگانه از نظر فضای فکری و فرهنگی جامعه ی عصر خودشان مورد بررسی قرار داده و با تعمّق در آثارشان (در مورد افلاطون مکالمه ی "مهمانی" و "فایدروس" و در مورد حافظ، "دیوان غزلیات" او) خصایص عشق را از منظر آنها دسته بندی کردیم و سپس در فصل آخر برای فهم هر چه عمیق تر، به مقایسه و بیان شباهت ها و تفاوت های دیدگاه آنها پرداختیم. آنچه به عنوان نتیجه ی مقایسات حاصل آمد، وجود شباهت های فراوان میان اقوال و عقاید این دو فیلسوف و عارف بزرگ بود؛ چیزی که می-توان آن را سخن گفتن از حقیقتی واحد با بیان و کلام متفاوتِ برخاسته از فاصله ی زمانی، زبانی، فرهنگی و مذهبی آنها دانست. کلمات کلیدی: عشق، افلاطون، حافظ، فایدروس، مهمانی