چکیده به منظور بررسی تأثیر سطوح مختلف نیتروژن، مولیبدن و نیکل بر صفات کمی و کیفی و تجمع نیترات در خیار سبز رقم "سلطان" یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کامل تصادفی شامل سطوح مختلف نیتروژن (238 و 310 میلی گرم در لیتر)، مولیبدن ( 01/0، 1/0 و 1 میلی گرم در لیتر) و نیکل (007/0، 07/0، 7/0 و 4/1 میلی گرم در لیتر) در سه تکرار در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان در سال 1388 به صورت آبکشت به اجرا درآمد. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف نیتروژن، مولیبدن و نیکل بر عملکرد و شاخص های رشد گیاه شامل میانگین وزن، طول و قطر تک میوه و کلروفیل برگ در سطح احتمال 1% معنی دار است. با افزایش میزان نیتروژن محلول غذایی، میزان کلروفیل برگ افزایش ولی عملکرد میوه و میانگین طول، وزن و قطر تک میوه کاهش یافت. افزایش مولیبدن محلول غذایی باعث کاهش شاخص های رشد و عملکرد خیار سبز شد. به طوری که بیشترین عملکرد میوه از تیمار حاوی 01/0 میلی گرم مولیبدن در لیتر محلول غذایی به دست آمد که با تیمار 1/0 میلی گرم در لیتر تفاوت معنی دار نداشت. ولی در تیمار حاوی 1 میلی گرم مولیبدن در لیتر، عملکرد به مقدار زیادی کاهش یافت. افزایش نیکل محلول غذایی تا سطح 7/0 میلی گرم در لیتر باعث افزایش شاخص های رشد و عملکرد خیارسبز شد. ولی در تیمار 4/1 میلی گرم نیکل در لیتر، عملکرد و شاخص های رشد به مقدار زیادی کاهش یافت. اثر سطوح مختلف نیتروژن، مولیبدن و نیکل محلول غذایی بر غلظت نیترات میوه در سطح احتمال 1% معنی دار بود. افزایش سطح نیتروژن محلول غذایی غلظت نیترات را از 1356 به 2122 میلی گرم در کیلوگرم بافت خشک میوه خیار سبز افزایش داد که از حد مجاز آن (1500 میلی گرم در کیلوگرم بافت خشک میوه) بیشتر بود. افزایش سطح مولیبدن محلول غذایی از 01/0 به 1/0 میلی گرم در لیتر بدون تأثیر بر عملکرد، غلظت نیترات را از 1961 به 1703 میلی گرم در کیلوگرم بافت خشک میوه کاهش داد. افزایش سطح نیکل محلول غذایی، غلظت نیترات میوه را از 1096 به 2601 میلی گرم در کیلوگرم بافت خشک میوه افزایش داد. افزایش غلظت نیتروژن محلول غذایی باعث افزایش معنی دار غلظت نیتروژن، پتاسیم و کلسیم و کاهش غلظت فسفر، منیزیم و مولیبدن میوه شد. افزایش غلظت مولیبدن محلول غذایی، غلظت آهن، منگنز و مولیبدن را افزایش و غلظت مس را کاهش داد. هم چنین با افزایش غلظت نیکل محلول غذایی، غلظت پتاسیم، منیزیم، آهن و منگنز در میوه افزایش، ولی غلظت کلسیم، مس و روی کاهش یافت.