نام پژوهشگر: مریم السادات کدخدایی

شکوائیه در شعر فارسی از آغاز تا قرن پنجم (سبک خراسانی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه اصفهان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  مریم السادات کدخدایی   علی اصغر باباصفری

شکوائیه یکی از انواع ادبیات غنایی است که شاعر یا نویسنده در آن به بیان ناملایمات زندگی می پردازد و از روزگار، بخت و اقبال، پیری و ناتوانی، معشوق، نابسامانی های اجتماعی و سیاسی و ... شکایت می کند. شکوائیه ها انواع مختلفی دارند و به پنج دسته شخصی، فلسفی، اجتماعی، سیاسی و عرفانی تقسیم می شوند. هدف در این رساله، بررسی انواع شکوائیه در شعر سبک خراسانی است. برای این منظور، پس از مطالعه درباره شکوائیه،انواع شکوائیه را در شعر شاعران این دوره جستجو و نتایج آن را به ترتیب و بر اساس بیشترین بسامد، مطرح کرده ایم. بررسی این موضوع در سبک خراسانی نشان می دهد که شاعران این دوره، از میان انواع شکوائیه، بیشتر به بیان شکوه های شخصی خود پرداخته اند و از میان شکوائیه های شخصی، شکوه از هجران معشوق و جفای او در رتبه های نخست جا دارد و این یا به دلیل تجربه های واقعی شاعران از عشق و بیانگر شکوه های واقعی آن ها و یا به دلیل خوشامد ممدوح و توجه او به شعر است؛ بدون اینکه شاعر واقعاً شکوه ای داشته باشد. پس از آن به ترتیب شکوائیه فلسفی، اجتماعی و سیاسی در رتبه های بعدی قرار می گیرند. شکوائیه عرفانی در شعر این دوره به دلیل وارد نشدن موضوعات عرفانی در شعر فارسی، دیده نشد.