نام پژوهشگر: الهه شیر محمدی

بررسی وتحلیل تمثیل های برجسته ی مثنوی مولوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهید چمران اهواز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  الهه شیر محمدی   پروین گلی زاده

پژوهشی که در پی می آید با عنوانِ « بررسی و تحلیل تمثیل های برجستهی مثنوی »، می کوشد تا برخی از داستان های مثنوی مولوی را به عنوان نمونه از لحاظ درون مایه ای مورد تجزیه و تحلیل قرار دهد، این بررسی ترکیبی است از لایه های دیدگاه های متفاوتی که در بارهی این تمثیل ها اظهارنظر گردیده است، در این راستا تلاش شده است ضمن ایجاد نوعی هم خوانی و انسجام معنوی میان این دیدگاه ها، به نقد آن ها نیز بپردازد. از آن جا که هر تمثیلی از تمثیلات مثنوی شیوه ای متفاوت در پرداخت درون مایه داشته و در این باره، شرح های مثنوی نیز الگویی هدفمند و منجسم ارایه نداده اند، نگارنده با توجه به دریافت و ذوق خویش طرحی را در تحلیل درون مایه های تمثیل های مثنوی به کار گرفته که مفید فایدهی کارکردی باشد، این پژوهش در ابتدا کلیاتی دربارهی تمثیل، نماد و . . . مطرح کرده و سپس هر یک از داستان ها را طرح کرده و دیدگاه های گونه گون شارحان را به مناسبت به نقد و تحلیل کشیده است. آن چه در بررسی نمادهای تمثیلات مثنوی دیده می شود، جنبهی مطلق گرایانه هر یک از آن هاست بدین معنا که اگرچه درون مایه داستان با قصه های فرعی نیز گسترش می یابد ولی داستان اصلی، نمادهایش تحول شخصیتی پیدا نمی کنند و مراحل داستان را با همان دیدگاه و رفتار ایستای خود پشت سر می گذارند به گونه ای که از آغاز داستان می توان نوع رفتار آن ها حدس زد