عجایب نگاری یا گروتسک در اصل به شیوه آرایش دیوار و سقف سردابه های پیدا شده در ویرانه های رم باستان گفته می شد. این اصطلاح در سده شانزدهم میلادی رواج پیدا کرد و در مورد شکل های کژنما، اغراق آمیز، ترسناک و یا مضحک به کار رفت. در واقع این واژه مفهومی نامتعین و چند وجهی را در بر می گیرد. در گروتسک می توان ناهنجاری، عجیب و عبث بودن، خنده و وحشت و بیش از همه عنصر خیال را یافت. در اینجا این اصطلاح بیش از همه اشکال خیالی انسان و حیوان و فیگورهای تلفیقی از موجودات مختلف را در بر می گیرد. در آثار گذشته ایران نیز در موارد بسیاری به این روحیه برخورد می کنیم. آثار محمد سیاه قلم و بعضی از آثار عامیانه و تصویر سازی ها و نقاشی های غیر متعارف در نگاره های ایرانی از آن جمله اند. نیز در غرب این مفهوم طیف وسیعی از آثار را از گارگویل های بام کلیساها تا نقوش تزئینی و عجیب حاشیه کتاب های خطی دربر می گیرد. در این رساله نیز سعی بر آن است که مضمون مشترک گروتسک نزد هنرمندانی از دو فرهنگ و پیشینه متفاوت مورد بررسی قرار گرفته تا از این رهگذر به مکانیزم عجایب نگاری و روحیه گروتسک در دو فرهنگ و تمدن متفاوت بیشتر نزدیک شده و آن را مورد بررسی و کنکاش قرار دهیم. آثاری که با موضوع عجایب نگاری در اینجا مورد برسی قرار گرفته اند، نقاشی های هیرونیموس بوش، نقاش فلاندری قرن پانزدهم میلادی و نگاره های موجود و دردسترسی است که برای عجایب المخلوقات قزوینی طی قرن متمادی تصویر شده اند. در حقیقت تحلیل فرمی نقاشی هایی از هیرونیموس بوش که به نوعی به مضمون گروتسک پرداخته اند و مقایسه آن با بازنمایی همین مضمون آنطور که در عجایب المخلوقات در دوره های مختلف تصویر شده می تواند نکات و دقایقی را درباره چگونگی نگاه دو هنرمند مسلمان و مسیحی به مضمونی مشترک از دو اقلیم متفاوت و بالطبع، با فرهنگ و عادات متفاوت بر ما روشن و از این طریق نقاط اشتراک و افتراق را در هنر این دو خطه معلوم سازد.