نام پژوهشگر: بهاره همایونی

مقایسه کیفی و کمی امگا-3 تغلیظ شده از روغن ماهی با روش های مختلف
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده کشاورزی 1389
  بهاره همایونی   محمد علی سحری

امروزه به دلیل اثرات مفید اسیدهای چرب بلند زنجیر چند غیراشباعی امگا-3 بر سلامت بشر، فرایندهای جزبه جزسازی اسیدهای چرب روغن ماهی به منظور تولید این ترکیبات با ارزش بالا، اهمیت بسیاری یافته است. تغلیظ اسیدهای چرب امگا-3 (ایکوزاپنتاانوئیک اسید: epa، دوکوزاهگزاانوئیک اسید: dha و آلفالینولنیک اسید: lna) روغن ماهی ساردین رنگین کمان (dussumieria acuta) توسط چهار روش استخراج با سیال فوق بحرانی (در دمای40، 50 و 60 درجه سانتی گراد؛ فشار 150، 250 و 350 بار)، کمپلکس سازی با اوره (در دمای 1، 5- و 10- درجه سانتی گراد)، جزبه جزسازی در دمای پایین در حضور حلال اتانول (در دمای 10، 0 و 5- درجه سانتی گراد) و جزبه جزسازی در دمای پایین در غیاب حلال (در دمای 25، 15 و 10 درجه سانتی گراد) به منظور دستیابی به راندمان بالایی از استخراج و تغلیظ امگا-3 مطالعه گردید. راندمان کلی استخراج و جداسازی روغن تغلیظ شده، راندمان تغلیظ امگا-3، ترکیب درصد اسیدهای چرب اشباع (sfa)، تک غیراشباع (mufa) و چند غیراشباع (pufa) و شاخص های تغذیه ای مهم از جمله نسبت اسیدهای چرب امگا-3 به امگا-6 (?6/ ?3)، اسیدهای چرب چندغیراشباعی به اشباع (pufa/sfa) و نسبت مجموع اسیدهای چرب epa و dha به پالمتیک اسید ((epa+dha/c16 در روغن تغلیظ شده، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج حاصله از روش سیال فوق بحرانی نشان داد که بالاترین میزان استخراج اسیدهای چرب اشباع و تک غیراشباع و در نتیجه تغلیظ اسیدهای چرب امگا-3 در بافت نمونه ماهی مربوط به شرایط دمایی 60-50 درجه سانتی گراد و فشار 350 بار، بوده است (01/0 p<). در مقایسه و بررسی نتایج حاصله از سه روش کمپلکس سازی توسط اوره، جزبه جزسازی در دمای پایین در حضور حلال اتانول و جزبه جزسازی در دمای پایین در غیاب حلال، مشخص شد که با وجود کمتر بودن راندمان کلی استخراج و جداسازی فاز روغن تغلیظ شده در روش کمپلکس اوره (25%) نسبت به دو روش دیگر (75%)، بالاترین میزان کاهش در مجموع اسیدهای چرب اشباع و بالاترین میزان افزایش در مجموع اسیدهای چرب چند غیراشباع و اسیدهای چرب امگا-3 و در نتیجه بالاترین میزان راندمان تغلیظ امگا-3 (53/47%) نسبت به روغن خام، در روش اوره و تحت شرایط دمایی ?10- قابل مشاهده می باشد (01/0 p<).