نام پژوهشگر: جمال الدین مرتضوی

شایست و ناشایست در مثنوی مولوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد 1388
  راضیه علی زاده   جهانگیر صفری

این پایان نامه شامل بررسی و بیان همه ی فضایل و شایست هایی است که مولانا از آنها تمجید کرده است و نیز شامل تمام رذایل و ناشایست هایی است که آنها را نکوهیده است. این پایان نامه ضمن بررسی شایست ها و ناشایست ها تأثیرپذیری مولانا از فرهنگ اسلامی را نیز نشان می دهد. این تأثیرپذیری بیشتر ریشه در قرآن، نهج البلاغه و احادیث پیامبر و ائمه ی اطهار دارد. علاوه بر اینها تا حدودی ساختار زبانی و ادبی مولانا نیز در بیان شایست ها و ناشایست ها آشکار می شود. وی در القای موثر مطالب اخلاقی و گوشزد کردن شایست ها و ناشایست ها از استعارات و تشبیهات زیبا و طنزهای دلنشین، و گاه نیش دار بهره جسته است و همین امر سبب شده است که مباحث اخلاقی مثنوی، پویا و نشاط انگیز گردد. شایست ها و ناشایست ها از بن مایه های اصلی ادب عرفانی است و ریشه در باور کهن دارد. این موضوع درمثنوی مولانا بازتاب گسترده ای یافته است. مولانا در جای جای مثنوی به موعظه ی مخاطبان خود و نیز بیان شایست ها و ناشایست ها پرداخته و مخاطبان خود را پله پله تا مرحله ی اوج و کمال سعادت بشری پیش می برد و آنچه را که لازمه ی حیات سالم انسانی است باز گو می کند. وی با استفاده از تمثیلات جالب و دلنشین شایست ها و ناشایست ها را برای مخاطبانش قابل فهم ساخته است. مخاطبان او از افراد عادی بودند که تاب بحث های منطقی و عقلانی را نداشتند به همین دلیل مولانا با استفاده از تمثیل در جهت اقناع مخاطبان خود کوشیده است.

بررسی محتوایی سفر نامه های اروپاییان عصر قاجار (گزیده سفر نامه ها )
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سیده زینب قاسمی   جمال الدین مرتضوی

سفر و سیر و سیاحت از زمان های گذشته یکی از مهم ترین تمایلات بشر بوده است. غالب افرادی که اقدام به سفر می کرده اند گاه دست به نوشتن سفرنامه زده اند و همین سفرنامه ها منبع مفیدی برای پژوهشگران و محققان است. به ویژه اگر سفرنامه ها توسط سیاحانی از کشورهای دیگر باشند، معمولاً بدون غرض و نیت سوئی هستند و نوشته های آنان منبعی مطمئن برای پژوهشگران در زمینه های تاریخی، مردم شناسی و اجتماعی می باشد. این پژوهش که شامل بررسی مهم ترین سفرنامه های اروپاییان عصر قاجار می باشد، درچهار فصل تدوین شده است. پس از مقدمه که شامل هدف تحقیق، پیشینه ی تحقیق و روش آن است، در فصل دوم به توضیحاتی راجع به سفرنامه نویسی و اوضاع سیاسی، اجتماعی و اقتصادی عصر قاجار پرداخته شده. فصل سوم به معرفی خلاصه ای از مهم ترین سفرنامه های اروپاییان عصر قاجار اختصاص داده شده و فصل چهارم شامل ارزیابی مولفه های مثبت و منفی ایرانیان از نظر سفرنامه نویسان اروپایی و نتیجه گیری است. با خواندن سفرنامه های غربیان درباره ی خصوصیات ایرانیان – که اغلب تأکید بر خصوصیات منفی است – باید گفت که اغلب این نویسندگان، تمام تلاش خود را به کار گرفته اند تا بتوانند آن چه را که بر صفحه ی کاغذ جاری می سازند، به دور از هر نوع غرض و نظر شخصی و کاملاً واقع بینانه، در دسترس مخاطب قرار دهد. واژگان کلیدی؛ سفر نامه – جهانگردان اروپایی – قاجاریان – ویژگی های مثبت و منفی ایرانیان

نمادپردازی ذکر و شهود خفی در غزلیات شمس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد 1389
  مرضیه اسماعیل زاده   علی محمدی

ذکر در سیر و سلوک عارفانه، از مهمترین عواملِ پیوند با عالم فرامادی و رسیدن به مراتب والای عرفانی، همچنین مقدم? رسیدن به شهود خفیّ است. ذکر، وسیل? اتّصال به عالم غیب است و نزد عرفا، اغلب شامل ذکرِ «لا اله الا الله» می شود. در هریک از دو مرحل? نفی(لا اله) و اثبات (الا الله)، عارف با تجارب و تصاویر متعددی روبرو می شود که بسیاری از آن به گونه ای نمادین درکلام تجلّی می یابد. نمادهایی چون دریا و آب، آتش، دلارام، سلطان و پادشاه، درخت، شمشیر، جاروب، کعبه، کلید، یوسف، نردبان و مفاهیمی چون پرواز کردن و کُشتی گرفتن. در مرحل? شهود خفیّ، تجربه ای که برای سالک رخ می دهد، نوعی وحی(وحی قلب) است و نتیج? پیوند نورهای ذاکر و مذکور، تمثّل یا تصور روح القدس یا جبرئیل در اصطلاح اهل شریعت است. عرفا در مسیر رسیدن به شهود خفی، با انوار مختلفی که مهمترین آن، نور سیاه و نور سبز است مواجه می شوند. هدف این پژوهش یافت و بررسی این نمادها در غزلیات شمس است که خود، در شبک? بینامتنیِ متون عرفانی تأویل می شود. به همین جهت پس از ذکر مقدمات در فصل اول، فصل دوم شامل بررسیِ روش تحلیلِ بینامتنی در متون عرفانی و فصل سوم شامل بررسیِ اهمیّت ذکر و مراتب آن در طریقتِ عرفانی است. همچنین در فصل چهارم نمادهای مربوط به شهود خفیّ و در فصل پنجم نمادهای مربوط به ذکر بررسی و تأویل خواهد شد.

بررسی تطبیقی روایت های مربوط به شمس وکیمیا خاتون در منابع تاریخی و روایتهای داستانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1389
  سیده فاطمه میر مرعشی   علی محمدی آسیابادی

چکیده: هدف اصلی ما بررسی شخصیّت شمس و کیمیا خاتون در منابع تاریخی چون مناقب العارفین افلاکی و رسال? سپهسالار از فریدون بن احمد سپهسالار و مقایسه و تطبیق روایت های ارائه شده، در این کتاب ها با روایت های داستانی معاصر در کتاب های داستانی اخیر مانند «کیمیا خاتون» از سعیده قدس و «دختر مولانا» از موریل موفروی و نیز مقا?س? این دو روایت داستانی با همدیگر از نظر عناصر داستانی است. تأکید ما بر بررسی شکل های مختلف روایت در بیان این ماجرای تاریخی است. تا بتوانیم دریابیم چه قسمت هایی از این روایات متأثّر از این کتاب هاست و اگر دخل و تصرّفی صورت گرفته چگونه انجام شده و این روایات را به چه شکلی در آورده است. با توجّه به اینکه آنچه دربار? رابط? شمس و کیمیا خاتون و نیز مولانا در منابع تاریخی نقل شده بسیار ناچیز می باشد. هدف ما بررسی این موضوع است که نویسندگان مورد بحث یعنی خانم قدس و موفروی با چه ابزارهایی از روایت در پر کردن فضاهای خالی کوشیده اند و تا چه اندازه واقعیّت ها را مبنای داستان پردازی و شخصیّت پردازی قرار داده اند. از آن جایی که پای? اصلی منابع روایی کهن بر مدح و منقبت است و در مدح شاهد مبالغه هایی در توصیف شخصیّت ها و ویژگی های آن ها هستیم؛ از طرفی رمان های تاریخی معاصر هر یک به نحوی از این منابع متأثرند، بنابراین در منابع کهن روایی نمی توان به نکات صد در صد تاریخی دست یافت، علاوه بر این در رمان های تاریخی معاصر شاهد نگرش های تازه ای در بیان روایت هستیم؛ مثلاً در«دختر مولانا» به دلیل خارجی بودن نویسنده و همچنین قدرت تخیّل وی شاهد تصویری ماورایی و منجی گونه از شمس هستیم که به نحوی متأثّر از عقاید مسیحی نویسنده است. در صورتی که در «کیمیا خاتون» با توجّه به اینکه اساس کتاب بر مبنای روانکاوی است، شمس شخصیّتی بیمارگونه دارد که عملکرد های وی با توجّه به انگیزه های روانی و سرکوبی غرایز که در میان عرفا معمول است به تصویر کشیده می شود. واژگان کلیدی: شخصیّت، روایت، شمس، کیمیا خاتون، مناقب العارفین، رساله سپهسالار.

مجالس عرفانی در ادبیات فارسی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  فتح اله عباسی   جمال الدین مرتضوی

یکی از اقسام نثرفارسی نثر خطابه ای است که تعبیر ادبیliteraryexpression)) به گونه ای هنرمندانه و نظام مند، یکی از اشکال تکامل یافته اقسام سخنوری درجهان اسلام محسوب می گردد. این شیوه که ازقرن دوم درقالب مواعظ زاهدانه آغازشده بود، درقرن هفتم بابن مایه هایی آمیخته با بلاغت وحکمت به اوج بالندگی رسید؛ ظهورعرفان و تصوف به عنوان تلقی هنرمندانه ای از دین، تغییرات گسترده ای در ساحت سخنوری پدید آورد، به گونه ای که تعلیمات خشک فقها و بیان نا آشنای فلاسفه و متکلمین را اعتبار تازه ای بخشید و با آداب و رسوم خاصی که درتاریخ بدان افزوده شد ، تاروزگار ما ، به شکل مجالس روضه خوانی و سخنرانی باقی مانده است .دراین پژوهش نخست ازگونه های مختلف سخنوری یاد می گردد و آنگاه ساختار مجلس گویی مورد واکاوی قرارمی گیرد و ضمن برشمردن مجلس گویان بزرگ ، نمونه هایی از مجالس آنان بیان می شود. درحّد امکان به نقد ساختاری این مجالس پرداخته خواهد شد .

بررسی تطبیقی شعر فرخی سیستانی و سروش اصفهانی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - پژوهشکده ادبیات 1391
  لیلا لله گانی دزکی   اسماعیل صادقی

چکیده شیوه ی شاعری فرخی سیستانی با توجه به خصوصیاتی همچون سهل و ممتنع بودن و نیز تغزلات بی نظیر، همواره مورد توجه بسیاری از شاعران بوده است. از جمله این شاعران، سروش اصفهانی شاعر قرن سیزدهم و از شعرای معروف دوره ی بازگشت ادبی است. شاعران این دوره، به شیوه ی شاعران گذشته اقتفا کرده و شیوه ی شاعری و سبک ایشان را زنده کردند. سروش در این راه بسیار موفق بود و اشعاری نغز و شیوا بویژه تغزلاتی شیرین به سبک فرخی سیستانی سروده است. هدف از نگارش این تحقیق، بیان مختصاتی از سبک خراسانی و شعر فرخی سیستانی، ویژگی های شعر دوره ی بازگشت ادبی، و نیز شعر سروش اصفهانی است. مهم ترین مباحثی که از دیوان این دو شاعر برّرسی، مقایسه و تحلیل شده است، عبارتند از: برخی واژگان و ترکیبات، ساختار قصاید ( تغزل، تخلص، شریطه)، برخی از مباحث صور خیال در دو بخش بیان، و بدیع لفظی و معنوی، و مهم ترین درون مایه ها وخاستگاه های شعری آنان. مهم ترین نتیجه ای که در این پایان نامه بدست آوردیم، این است که؛ سروش اصفهانی به عنوان یکی از شاعران بزرگ دوره ی بازگشت ادبی، از نظر اندیشه و فضاسازی های خیالی، فاقد خلاقیت و ابداع بود. شعر او تقلیدی همه جانبه از شیوه ی شاعری شاعران سبک خراسانی بویژه فرخی است. و در این زمینه کاملاً موفق بوده است . واژه های کلیدی: ادبیات تطبیقی، فرخی سیستانی، سروش اصفهانی، سبک خراسانی، دوره ی بازگشت ادبی.

بررسی نمودهای فرهنگی اجتماعی در آثار شاخص زویا پیرزاد و غزاله علیزاده
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات 1392
  زهرا عظیمی   جمال الدین مرتضوی

جامعه شناسی ادبیات یکی از نوین ترین روش هایی است که به بررسی آثار ادبی با استفاده از مبانی و اصول دو رشته ی جامعه شناسی و ادبیات می پردازد. گرچه این روش روشنگر ابعادی از جامعه شناسی ادبی است و واقعیت ها و نمودهای اجتماعی، اقتصادی و... را انعکاس می دهد، پیشینه ی زیادی در ایران ندارد. با توجه به این نکته که ادبیات و بویژه ادبیات داستانی، مانند هر پدیده فرهنگی دیگر، ساختار بنیادین جامعه را به تصویر می کشد، در این پژوهش به بررسی نمودهای فرهنگی و اجتماعی موجود در آثار دو تن از نویسندگان زن معاصر ایرانی پرداخته می شود و نگارنده فصلی را به جامعه شناسی ادبیات اختصاص داده و توضیحاتی هم درباره ی فرهنگ و ادبیات داستانی آورده و پس از آن در فصلی جداگانه به مسائل اجتماعی و فرهنگی در دو اثر از زویا پیرزاد پرداخته و فصلی را به بررسی نمودهای فرهنگی اجتماعی در دو اثر شاخص غزاله علیزاده اختصاص داده است. نمودهایی چون آداب و رسوم رایج در میان مردم، نحوه زیست و کیفیت زندگی مردم، گرایش افراد جامعه به اعتقادات عامیانه، خرافات و باورهای خرافی، سیمای مرد و زن در جامعه، فرهنگ، شغل و چگونگی ارتزاق مردم، فقر و محرومیت طبقات فرودست، ارزش های اجتماعی، فسادها و کجروی های اجتماعی و موجبات رواج این مسائل در جامعه و بسیاری دیگر از مسائل فرهنگی و اجتماعی که در آثار این دو نویسنده انعکاس یافته است. برای انجام این پژوهش ابتدا منابع و مآخذ مربوط به دو نویسنده و رمان های شاخص آن ها و مسائل اجتماعی و فرهنگی مورد بحث، گردآوری شده و سپس به مطالعه و یادداشت برداری از آن ها و در نهایت تحلیل یافته ها پرداخته شد. نویسندگان این آثار و با پرده برداشتن از واقعیات موجود در جامعه تصویری روشن از جامعه ی ایرانی در آثار خود ارائه کرده اند و به این ترتیب آثارشان هم چون آینه ای است که اوضاع و احوال زمانه را درخود منعکس کرده است.

بررسی و تحلیل عناصر داستان در آثار محمد محمدعلی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده علوم انسانی 1390
  رعنا کیانی امنیه   جمال الدین مرتضوی

محمد محمدعلی یکی از داستان نویسان معاصر ایران است. این نویسنده دارای چند رمان و مجموعه داستان کوتاه است .محمد علی در آثار خود ، گاه با بیانی صریح و منتقدانه و گاه با زبانی نمادین و استعاری به طرح مضامینی چون دغدغه های ذهنی طبقه نیمه روشن فکر جامعه ، فقر ، اختناق و آشفتگی روانی پرداخته است. متناسب با مضامین ذکر شده ، اکثر شخصیت های آثار او افراد سرخورده ، ناامید و روان پریشی هستند که در دنیای ذهنی خود فرورفته اند و مرز میان واقعیت و رویا را گم کرده اند. این نویسنده در ضمن پایبندی به قواعد مرسوم حاکم بر عناصر داستان ، کوشیده است در سبک های مدرنیسم ، پست مدرنیسم و رئالیسم جادویی نیز تجربه هایی کرده است. افزون بر این اغلب آثار او به لحاظ کهن الگوگرایی و نماد پردازی قابل بررسی اند . در این پایان نامه نحوه کاربرد عناصر داستان در سه رمان «باورهای خیس یک مرده» ،« برهنه در باد» و « نقش پنهان» و دو مجموعه داستان کوتاه «از ما بهتران» و «چشم دوم» مورد بررسی و تحلیل قرار گرفته اند. همچنین به نحوه کاربرد سبک های یاد شده ، در این پنج اثر اشاره شده است و نیز کهن الگوها و نمادهای موجود در آن ها مورد بررسی قرار گرفته اند.

تحلیل روانکاوانه ی دو رمان جنگ (پل معلق و زمین سوخت)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  زینب حاجی   اسماعیل صادقی ده چشمه

رمان پل معلق اثر محمدرضا بایرامی، اثری رئالیستی است که نویسنده آن¬را بر اساس تجارب شخصی خود از جنگ تحمیلی نگاشته است. این اثر یک رمان جنگی، اجتماعی و روان¬کاوانه است. بر این اساس، می¬توان آن را از جنبه¬های مختلف ازجمله روان¬کاوی مورد مطالعه قرار داد. به موازات آن رمان زمین سوخته اثر احمد محمود نیز، یک اثر رئالیستی و واقع¬گراست که در آن تجاوز عراق به خاک جنوب به ویژه شهر اهواز را مورد توجه قرار می¬دهد. این اثر انعکاسی از تبعات جنگ در ابعاد فردی، اجتماعی و روانی می¬باشد. این پژوهش دو رمان مذکور را با نگاهی روان¬کاوانه، مطابق نظریات زیگموند فروید (مکانیزم¬های دفاعی و نهاد، من و فرامن) و کارل گوستاو یونگ (کهن¬الگو و نمادهای کهن¬الگویی) مورد بررسی قرار می¬دهد. در رمان پل معلق، نادر قهرمان اثر است. وی به سبب غفلت در انجام وظیفه خود را مسبب مرگ خانواده¬اش می¬داند و به همین علت دچار بحران ر وحی شده است؛ لذا بهره¬گیری از مکانیزم¬های دفاعی نظریه¬ی فروید نیز، در جهت بهبود اوضاع روحی این شخصیت می¬باشد. امّا، رمان زمین سوخته یک قهرمان مشخص ندارد و نویسنده قهرمان پروری نکرده است. بر این اساس تمامی افرادی که به نوعی درگیر جنگ و استرس و اضطراب ناشی از آن هستند، به یک یا چند مکانیزم دفاعی متوسل می¬گردند. از نظر انطباق با نهاد، من و فرامن نیز، در پل معلق، جدال میان این سه عنصر به صورت یک کشمکش سه گانه در ذهن و روان نادر مشاهده می¬شود و در نهایت، من با واقع¬گرایی خاص خود موفق می¬شود میان دو نیروی متضاد نهاد و فرامن آشتی برقرا سازد. اما در زمین سوخته این جدال، میان افراد جامعه دیده می¬شود و حاج افتخار در هیأت یک من ضعیف، قادر به برقراری تعادل لازم میان نیروهای نهاد و فرامن نیست. از نظر انطباق با کهن¬الگوهای مکتب یونگ نیز، بایرامی از کهن¬الگوها و نمادهای کهن¬الگویی بیشتری نسبت به احمد محمود بهره گرفته است. همچنین به نظر می¬رسد که وی با آگاهی از این مفاهیم، به نگارش رمان خود پرداخته باشد.

بررسی نوع ادبی حسب حال نویسی در عصر قاجار بر اساس برجسته ترین آثار
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1393
  محمد جلالی   جمال الدین مرتضوی

حسب حال یا زندگی نامه ی خود نوشت گونه ای زندگی نامه و شاخه ای از آن است که دربردارنده ی تاریخ زندگانی یا دوره ای از زندگی شخص به قلم خود اوست. این نوع ادبی در شمار ادبیّات اعترافی است که بازندگی نامه، شرح حال، ترجمه ی احوال، خاطرات، یادداشت های روزانه، نامه ها و وقایع نامه ها پیوستگی نزدیکی دارد. تبیین نوع ادبی حسب حال و انواع مرتبط با آن، سابقه ی پرداختن به این نوع ادبی در ایران و دلایل برجستگی و ماندگاری برخی حسب حال ها و بررسی و تحلیل برجسته ترین حسب حال های عصر قاجار اهداف مد نظر در این پژوهش است که مطالب به روش کتابخانه ای گردآوری شده است. در عصر قاجار زندگی نامه های خودنوشت بیشتر در قلمروی ادبیّات سیاسی به کار گرفته می شدند و بیانگر دید و نگرش نویسنده نسبت به مسائل سیاسی جامعه است. این پژوهش در پنج فصل تدوین گردیده. پس از مقدمه، روش، اهداف، پیشینه ی تحقیق و ارائه ی فرضیات در فصل دوم تحت عنوان کلیّات به تعریف این نوع ادبی و انواع مرتبط با آن پرداخته شده است. فصل سوم به بررسی اوضاع سیاسی و اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی ایران در عصر قاجار اختصاص دارد. در فصل چهارم وضعیّت نثر فارسی در عصر قاجار مورد بررسی قرار گرفته و نهایتاً در فصل پنجم وضعیّت این نوع ادبی در عصر قاجار و انتخاب برجسته ترین حسب حال ها و نقد و تحلیل آنها آمده است.

بررسی زبان و صور خیال در مدیحه های انوری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد 1385
  قمر مردانه   محمود الهام بخش

چکیده ندارد.

پاداش و پادافراه در شاهنامه و مثنوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1386
  مهدی افراسیابی   احمد امین

چکیده ندارد.

مقایسه زبان غزلهای هوشنگ ابتهاج (1.5.سایه) در مقایسه با زبان غزلهای حافظ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد 1384
  طیبه جعفری   جمال الدین مرتضوی

چکیده ندارد.

نقد و تحلیل آثار غلامحسین ساعدی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد 1384
  سکینه عباسی   جمال الدین مرتضوی

چکیده ندارد.

بررسی جلوه های دفاع مقدس در ادبیات کودک و نوجوان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  نادعلی حدادی طاقانکی   جهانگیر صفری

چکیده ندارد.

زیباشناسی شعر مهدی اخوان ثالث
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1387
  زیبا شوقی آلیکوهی   جمال الدین مرتضوی

چکیده ندارد.

بررسی جلوه های دفاع مقدّس در ادبیات کودک و نوجوان
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شهرکرد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1388
  نادعلی حدادی طاقانکی   جهانگیر صفری

چکیده : دفاع ِ مقدّس ِ رزمندگان دلیر اسلام در تمامی جبهه های جنگ تحمیلی ، سرشار از صحنه های زیبا و دل انگیز ِ دلاوری ها و فداکاری های آنان در برابر تجاوزگری و خوی پلید دشمن است . در طول جنگ هشت ساله ، مظاهر و جلوه های زیبای گوناگونی از رشادت ها ، ایثار ، از خود گذشتگی و جان فشانی های رزمندگان رشید میهن اسلامی به وجود آمد که بی گمان در تاریخ پرافتخار ایران ِ عزیز ، تا ابد خواهد درخشید . از نمونه های بارز این جلوه ها می توان به ؛ شهدا ، جانبازان ، آزادگان ، خانواده ی معظم شهدا ، روحیه ی بلند شهادت طلبی ، بسیجیان دلاور ، ارتشیان شجاع ، سپاهیان غیرتمند ، جهادگران ِ جهاد سازندگی این سنگرسازان بی سنگر و ... اشاره نمود که در ادبیات انقلاب اسلامی نمود ِ فراوان پیدا کرده اند و بالطبع در گستره ی ادبیات کودک و نوجوان نیز دیده می شوند . در این پایان نامه به بررسی چگونگی نمود و جلوه های دفاع مقدّس هشت ساله ی جنگ تحمیلی عراق علیه ایران ، در ادبیات کودکان و نوجوانان پرداخته می شود . از آنجایی که کودکان و نوجوانان ، آینده سازان مملکت اسلامی ما می باشند و تربیت آنان بسیار مهمّ است و ادبیات کودک و نوجوان یکی از شاخصه های تربیتی ِ آنان به شمار می رود ؛ دفاع مقدّس نیز به عنوان یکی از مهمترین مسائل کشور هم بر زندگی کودکان تأثیر گذاشته است و هم در ادبیات مربوط به آنان منعکس گشته است ، نویسندگان کتاب های کودکان بنابر رسالتی که بر دوش داشته اند برای آشنایی کودکان با مسئله ی جنگ جلوه هایی از این موضوع را در کتاب های خود آورده اند ، هرچند این اشارات و جلوه ها ، کاستی های زیادی دارد ، امّا قابل توجّه است و در این پژوهش به آن پرداخته شده و این پایان نامه در سه فصل به موضوعات زیر می پردازد : - فصل اوّل کلیات ، شامل مقدمه و معرفی طرح - فصل دوم بررسی جلوه های دفاع مقدس در کتاب های درسی ( دوره های : ابتدایی ، راهنمایی ، متوسطه و پیش دانشگاهی ) - فصل سوم بررسی جلوه های دفاع مقدس در ادبیات داستانی و شعر کودک واژگان کلیدی : دفاع مقدّس - ادبیات کودک و نوجوان - شهید - بسیجی - رزمنده - و ...

زیباشناسی شعر حافظ
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد 1375
  جمال الدین مرتضوی   محمد جاویدصباغیان

سخن از زیباشناسی شعر حافظ است ، استاد بی همانند غزل پارسی. راه نشینی که ساکنان حرم ستر و عفاف ملکوت با او باده مستانه زده اند. صوفی صومعه عالم قدس که حالیا دیرمغان حوالت گاه اوست . عاشقی که طهارت به خون جگر کرده تا به قول مفتی عشق نمازی درست داشته باشد. آنکه شفاز گفته شکرفشان او می توان جست و حدیث سحر فریب خوشش تا حد مصر و چین و به اطراف روم روی رسیده است . آنکه از صدای سخن عشق در این گنبد دوار یادگاری خوشتر نشنیده است . خوش الحانی که این قفس سزای همچون اویی نیست . آینه داری که چراغ چشم به مژده وصل فرا راه باد نهاده است . آنکه نشان اهل خدا را که عاشقی است ، حتی در مشایخ شهر هم نمی بیند. آنکه گرچه روزگار قحط جود است اما آبروی خود نمی فروشد و باده و گل از بهای خرقه خریداری می کند. زیباشناسی دریایی ناپسدا کرانه است . با وجود نوپایی بحث ، پیداست که زیبایی ناشی از هماهنگی در ابعاد صوری و محتوایی اثر ادبی است . اندک خللی در ارکان هر کدام از این جنبه ها، ضربه شدیدی بر پیکره اثر وارد می کند. اغلب ادبا و منتقدان ایرانی و عرب ، از دیرباز در تحریرات و تقریرات خود تنها به نقد و تحلیل توصیفی آثار ادبی پرداخته و از نقد ارزشی همواره گریزان بوده اند. حال آنکه ارزیابی صحیح و دقیق ادبیات یک ملت ، جز از رهگذر نقد صورت و محتوا به شیوه ای همگام و همساز با یکدیگر، ممکن نیست . در این رساله نیز گرچه جانب توصیف فرو نگذاشته شده، اما سعی شده است تا آنجا که در حد توان، به ارزیابی موجبات زیبایی پرداخته شده است .

نقد و تحلیل دیوان ناصر بخارایی و تاثیرپذیری حافظ ازاو
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه یزد - مجتمع علوم 1379
  عباس فاتحی ابرقویی   مهدی ملک ثابت

ناصر بخارایی از چهره های ناشناخته در میان شاعران ، سخنوران ، عارفان و ادیبان زبان فارسی در قرن هشتم است . وی علاوه بر شاعری به هنر خطاطی نیز آراسته بود. پس از گذراندن دوران جوانی و تحصیل علم و ادب و هنر، عزم سفر کرد و دوران آوارگی و بی قراری او آغاز شد. دراین سرگشتگی به دربار آل جلایر ، آل کرت ، هوشنگ شاه شروانی و ... راه یافت و به مدح شاهان ، امیران ، وزیران ، قاضیان و اهل علم و تصوف پرداخت. دیوان او شامل غزل، قصیده ، ترجیع و ترکیب بند، قطعه ، سمط، مثنوی، دوبیتی و رباعی می شود که با تصحیح دکتر مهدی درخشان در سال 1353 به چاپ رسیده است.