بررسی های ریشه شناختی، گام اساسی هر پژوهشی درباره متون باستانی به شمار می رود. بدون چنین بررسی هایی، بسیاری از متون کهن همچنان پرابهام و چه بسا کاملا نامفهوم بنمایند، امری که به گسست فرهنگی میان نسل ها می انجامد. این پژوهش کوشیده است تا در قالب این پایان نامه فهرستی از ریشه های فعلی را فراهم آورد و در این راه تنها به گردآوری صرف نتایج پژوهش های پیشین نپرداخته بلکه به بررسی منابعی نیز اقدام کرده است که بسیاری از آنها تا کنون چندان مورد توجه نبوده اند، یعنی گویش های ایرانی، که منبعی گرانبها از واژه های کهن را در خود حفظ داشته اند و هیچ پژوهش ریشه شناختی دامنه داری از آنها بی نیاز نخواهد بود. بیشتر کارهایی که تا کنون درباره ریشه شناسی زبانهای ایرانی انجام شده اند، واژه ها را مدخل قرار داده و ریشه را در زیر آن نوشته اند، امری که دسترسی به ریشه را بسیار سخت، و چه بسا برای تازه کاران و بویژه دانشجویانی که در آغاز راه آشنایی با زبانهای کهن هستند، ناممکن می سازد. در این پژوهش کوشش بر این است تا به مدخل قرار دادن ریشه و ذکر مشتقات در زیر آن نسبت به رفع این کاستی پیشگام گردد و گرچه آغازگر این شیوه نوین نبوده اما امید است که در زمره پیشگامان آن باشد. برای بهره وری هرچه بیشتر از این پایان نامه، و با توجه به اینکه تقریبا 6000 واژه در این پایان نامه وجود دارد، در انتها نمایه ای حاوی همه واژه ها پیوست شده است که فهرستی از آنها را بر حسب تقدم تاریخی و همراه با شماره صفحه در بر دارد و البته واژه های دوران باستانی و میانه و برخی زبانهای نو، دارای معنی نیز می باشند.