هدف از نگارش این رساله شناخت گرشاسپ و تحلیل کردارهای آیینی و پهلوانی او در ادبیّات گاهانی و متون دینی و سنّتی مزدیسنان، متون تاریخی کهن و حماسه های ملّی ایران بوده است. راه نیافتن برخی کردارهای او از اوستا به ادبیّات دور? اسلامی ایران ، تبدیل گرشاسپ اساطیری به بَدَل حماسی اش یعنی سام در شاهنامه، غفلت ورزیدن بیشتر سرایندگان حماسه های ملّیِ پس از شاهنامه از اسطور? گرشاسپ ، روایت اساطیری خشکی ستیزی گرشاسپ در متون پهلوی ، پادشاهی یا پهلوانی گرشاسپ در قلمرو اسطوره و حماسه ، و نقش متون تاریخی کهن در تبیین و تحلیل اسطور? گرشاسپ از عمده ترین مقوله هایی به شمار می آیند که در این نوشتار با نگاهی تحلیلی به آنها پرداخته شده است . در حقیقت، با ترسیم سیمای روشنی از گرشاسپ- به عنوان یک اَبَرپهلوان ایرانی- سعی در تبیین این نکته داشت0647 ایم که اگر فردوسی به روایت اسطور? رشادتها و پهلوانیهای وی می پرداخت، بدون تردید اینک او برجسته ترین همزاد حماسی رستم در حماس? ملّی ایران به شمار می آمد.

رساله حاضر مشتمل بر پنج قسمت است . در پیش گفتار ضمن اشاره به جایگاه کیهان شناسی در فرهنگ ایرانی، از انگیزه انتخاب موضوع، ضرورت پرداختن به آن و شیوه کار سخن به میان آمده است . بخش اول در برگیرنده مباحثی پیرامون اخترشناسی در ایران باستان است که در آن ضمن پرداختن به بررسی میزان اهمیت باورهای کیهانی در آیینهای کهن ایرانی، به شواهد و قراینی از متن شاهنامه نیز که بیانگر سابقه دیرساله ستاره شناسی در ایران باشد استناد جسته ایم. در بخش دوم که شامل گفتارهایی چون تصویر آفرینی و مبالغه حماسی در اوصاف و تصاویر کیهانی، اخترشناسان و جایگاه آنان در شاهنامه، پیشگوییهای ستاره شناسان در شاهنامه، میزان آشنایی فردوسی با نجوم ادب پهلوی، نجوم علمی و نجوم احکامی در شاهنامه، و واژه گزینی فردوسی در قلمرو علم نجوم است ، سعی مان بر این بوده که با ارائه شواهد و قراینی مستند از شاهنامه، ضمن اثبات آشنایی وسیع و پردامنه فردوسی با دانش اخترشناسی، اهمیت نجوم در اسطوره هاو حماسه های ایرانی نیز نموده شود. بخش سود، که بخش اصلی رساله محسوب می شود، در برگیرنده یکایک واژگان و اصطلاحات کیهانی مندرج در شاهنامه است که به شیوه الفبایی مرتب گردیده و ضمن شرح و توضیح آنها، بسیاری از بن مایه های آیینی و اسطوره ای واژگان مزبور نیز براساس متون و منابع کهن ایرانی بیان شده است . شش فهرست آیات و احادیث ، ابیات ، اعلام و اسامی خاص ، اسامی کتب ، واژگان توضیح داده شده، و منابع و ماخذ بخش پایانی رساله را تشکیل می دهد تا دستیابی به مطلب مورد نظر با سهولت بیشتری صورت گیرد.