نام پژوهشگر: محمد علی کاظمی تبار

بررسی سبک شناختی خطاب درقرآن (نمونه موردی:آیات مکی)
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه فردوسی مشهد - دانشکده ادبیات و علوم انسانی دکتر علی شریعتی 1390
  محمد علی کاظمی تبار   سید حسین سیدی

موضوع اصلی این پایان نامه، بررسی سبک خطاب های خداوند درآیات مکی قرآن کریم است ومشتمل بر نه فصل می باشد : فصل اول به مفاهیم نظری وکلیات اختصاص دارد وبه توضیح واژه هایی از قبیل سبک، خطاب، متن، مکی، مدنی و... می پردازد. درفصل دوم پیشینه ی تحقیق مورد بحث قرار می گیرد. از فصل سوم به بعد سبک های گوناگون خطاب، یعنی ندا، امر، نهی، استفهام، خبر وشرط، به دقت بحث وبررسی شده وعلاوه بر ذکر معانی مجازی وثانویه ی این خطاب ها، دلیل انتخاب واژگان، نوع سبک، لحن خطاب، تعیین دقیق مخاطب وموضوعاتی از این دست مطرح می شود وتک تک آیات مکی که مشتمل بر خطاب هستند،به تفکیک نوع مخاطب مورد نقد وبررسی قرار می گیرد ونظرات مفسران وقرآن پژوهان درخصوص، مخاطب آیه، معنای خطاب ، کیفیت خطاب، محل قرارگرفتن آن درآیه و... مورد نقد وبررسی قرارمی گیرد. نکته ی قابل توجه این است که ندای «یا ایّها الناس» که غالبا متوجه عموم مردم است، درکتاب های آسمانی پیشین وجود نداشته وبه جای آن از تعابیری چون، « یا ایها المساکین» و« یا ابن الماء والطین» استفاده می شده است که این امرنشان دهنده ی اهمیت واحترامی است که خداوند منان برای امت پیامبرخاتم قائل شده است. علاوه براین باید یادآورشوم که ندای «یا ایها الذین آمنوا» ویژه ی آیات مدنی است واین نداها یکی از مشخصه های سبکی آیات مکی ومدنی را تشکیل می دهد. دربخش استفهام نکته ی قابل ذکراین است که درقرآن استفهام حقیقی وجود ندارد واستفهام های صادره ازناحیه ی خداوند همه مجازی هستند مگر مواردی که سوال دیگران حکایت می شود واز آن مهم تراین که استفهام درآیات مکی به مراتب بیشتر ازآیات مدنی است . همچنین باید متذکر شوم که درخطاب های امری خداوند به رسول گرامی اسلام، فعل امر« قُِل» بیش از سیصد بار استفاده شده است که این امر ثابت می کند الفاظ ومعانی قرآن کریم تواماً ویکجا برپیامبراکرم(ص) نازل شده وایشان نیزتمامی آیات وحی را در کمال امانتداری به مردم رسانده است.