نام پژوهشگر: پریسا قاسمی

بررسی شهود اخلاقی از دیدگاه راس
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1390
  پریسا قاسمی   علی علم الهدی

هدف محقق ا ز این پایان نامه بررسی یکی از مکاتبی است که در حوزه اخلاق هنجاری به آن پرداخته می شود. راس فیلسوف انگلیسی قرن بیستم دیدگاهی را مطرح کرد که هم متضمن فواید و سودمندی های وظیفه گرایی و نتیجه گرایی باشد، و هم عاری از عیوب این دو نحله فکری. لذا برای فهم درست و عمیق امهات دستگاه راس و یا بهتر بگویم برای فتح قله فکری او لازم است که از مکاتب دیگر علی الخصوص 2 مکتب بزرگ تأثیر گذار بر وی یعنی (وظیفه گرایی و نتیجه گرایی) عبور کنیم. و این عبور میسر نمی شود، مگر به فهم درست آن مکاتب و بررسی همه جانبه آن ها و نشان دادن نقاط قوت و ضعف هر یک. چرا که دیدگاه راس برآیند این دو مکتب است. لذا مبدأ عزیمت خود را در این پایان نامه بررسی آراء کانت قرار دادیم. در واقع اخلاق هنجاری متکفل این معناست که چگونه شهودهای پراکنده اخلاقی را می توان سازگار و سامان مند کرد. به عنوان مثال، احکامی از قبیل «باید مهربانی ورزید» «نباید به کسی ضرر رساند» «باید بر عهد و پیمان وفادار ماند» و غیره. یکی از مکاتبی که به همین جهت در اخلاق هنجاری ظهور کرد اخلاق وظیفه گرا بود. اما نقطه مقابل اخلاق وظیفه گرا اخلاق نتیجه گرا وجود دارد. که به آثار و نتایج مترتب بر فعل توجه دارد. در واقع نتیجه گرایی عطف نظر کردن به سر انجام یک فعل یا کنش است. سرانجام فیلسوفی به نام راس پا به عرصه نظریه پردازی نهاد و کانت، پرچمدار نحله وظیفه گرایی را مورد نقد و بررسی قرار داد. راس خود نیم نگاهی و یا تعلق خاطری به وظیفه گرایی دارد اما با مبانی کانتی مشکل دارد. او معتقد است که اساساً نمی توان در حوزه اخلاق نسبت به آنچه در میان مردم می گذرد. بی عنایت بود. کار یک فیلسوف منسجم کردن شهودهای انسان های متعارف است. اما کار راس به همین جا ختم نمی شد او مقابل نتیجه گرایی نیز قدعلم کرد و دیدگاه وحدت گرایانه بودن آن را مطرود دانست.