1-هدف پژوهش :(نظری) بررسی نظام آوایی گویش سیستانی در چارچوب نظریه ی غالب خطی امروز : نظریه ی خطی spe، (توصیفی ) توصیف یکی از گونه های ایران،( کاربردی ) تجهیز دست اندرکاران ایرانی مسائل زبانی با داده هایی از گویش آشنا. 2-روش نمونه گیری افراد از نظر تعداد ، جنس وغیره : (جغرافیا) شهر زابل ، دهستان ملارضا ، استان سیستان وبلوچستان ؛ (روش ) مصاحبه با استفاده از پرسش نامه و ضبط صدا ؛ (جمعیت ) 20 گویش ور سیستانی از گروهای سنی مختلف ؛ ( معیّارها ) معیّارهای علمی پذیرفته در واج شناسی . 3-روش پژوهش: 1-روش میدانی از جنبه ی گرد آوری داده های تلفظی و تدوین پیکره ی زبانی. 2-روش کتابخانه ای از جنبه ی مطالعه ادبیات نظری و توصیفی موجود. 4-ابزار اندازه گیری 5-طرح پژوهش: پژوهشی در پنج فصل با عناوین «مقدمه ودرباره ی سیستان » ، «پیشینه » ، «آواشناسی » ،«دست آوردها و پیشنهادها ». 6-نتیجه کلی: نظام آوایی سیستانی ، در گستره ی تعریف شده برای پژوهش ، به راحتی ، در چارچوب «واج شناسی زایشی معّیار» قابل توصیف است . علاوه بر این گویش سیستانی آوا های همخوانی و واکه ای خاص خود را دارا می باشد.یافته های تحقیق یافته های پژوهش حاضر،پاسخ هایی هستندکه این پژوهش گر ، پس ازانجام بررسی های لازم برروی فرضیه های اولیه ی خود، بدست آورده است . درجریان این پژوهش ، مطالب زیربه اثبات رسیدند ؛ - خیشومی شدگی واکه قبل ازهمخوان های خیشومی ؛ - عدم انفجاری های سخت کامی درگونه ی موردبررسی ؛ - وجودخوشه های دوهمخوانی آغازین ؛ - دمیدگی انفجاری هاوانسایشی ها ی بی واک به شرط رهیده گی ؛ - لبی شدگی همخوان پیش ازواکه های گردوناسوده ی افراشته ی پسین لبی شده ؛ - وقوع پدیده ی فراگویی ناقص درخوشه های دوهمخوانی ، به شرط مجاورت دوهمخوان یک سان یاهم جایگاه ؛ - وقوع پدیده ی رهش خیشومی ، به شرط قرارگرفتن آواهای انفجاری قبل ازهمخوان های خیشومی ؛ - وقوع پدیده ی رهش کناری، دراثرقرارگرفتن انفجارهای دندانی – لثوی پیش ازناسوده های کنار ؛ - کشش جبرانی واکه دراثرحذف همخوان های چاکنایی ؛ - پس کشیده شدگی انفجاری های دندانی – لثوی ؛ - پیوسته شدگی انفجاری لبی واک دار وانفجاری های دندانی – لثوی بی واک ؛ آزمون فرضیّه ها در این قسمت ، به آزمون فرضیّه ها می پردازیم . با توجه به روال انجام شده، بر اساس واج شناسی زایشی ، فرضیّه های اوّل ، دوّم و چهارم که به ترتیب ، مبنی بر واکه ها و همخوان ها در گویش سیستانی ، ویژگی های زبر زنجیری و واج های شاخصّ در گویش سیستانی می باشد ، مورد تایید ، وصحّت آن قبول گردید. امّا بر اساس پیکره ی موجود و روال انجام شده، بر اساس قواعد واجی مطروحه ، فرضیّه سوّم که ، کشش واکه ای، مشخصّه ی واجی و تمایز دهنده است ، مورد تایید واقع نشد ، ودر حقیقت ، این فرضیّه رد شد .