نام پژوهشگر: غلامرضا سلطانی نژاد

بیان در آثار سید حسن حسینی با تکیه بر چهار کتاب "براده ها، طلسم سنگ، نوشداروی طرح ژنریک و هم صدا با حلق اسماعیل"
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه سیستان و بلوچستان - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  غلامرضا سلطانی نژاد   عباس نیکبخت

«فن بیان دانشی است که به یاری آن می توان چندین معنی را به طرق گوناگون ادا کرد چنان که به حسب روشنی در وضوح یا ابهام و تاریکی با هم تفاوت آشکار داشته باشند و سرانجام معانی بر ژرفای دل انسان بنشیند و کمند تسلیم بر جان شنوندگان افکند.» تمامی شاعران برای بیان اندیشه و احساس خود و نیز برانگیختن مخاطب ناچار ازاستفاده از این علم می باشند. در این پژوهش سعی شده است ابتدا این ترازوی سنجش یافت شود و آمار استفاده از آن بررسی و با توجه به یافته ها و آمارها، میزان توانایی شاعر سنجیده شود. حسن حسینی از جمله شاعرانی است که برای بیان افکار و عقاید خود از صور خیال به نحو مطلوبی بهره برده است. در این پژوهش منتخب آثار این شاعر بررسی شده و چگونگی سیر عناصر خیال در آثار وی مورد تحلیل آماری و ارزیابی قرار گرفته شده است. در مبحث تشبیه بیشتر تشبیهات شاعر بدیع و تازه و نو هستند لذا شاعر به آوردن وجه شبه اقدام کرده تا مخاطبان دچار کژفهمی نشوند. و اکثر تشبیهات به صورت حسی و ملموس بیان شده است. تشبیه مفرد به مفرد روان ترین و ساده ترین نوع تشبیه است. ولی گاهی به حکم صاحبان این علم از عنصر ابتکار و خلاقیت به حساب می آید. با این حساب فراوانی بالای این نوع تشبیه در اثر شاعر را می توان نشان از ذهن ساده گرا و درعین حال، خلاق این شاعر دانست. بعد ازاین تشبیه به تربیت، تشبیهات مقید به مقید، مرکب به مرکب و مقید به مفرد دارای بالاترین فراوانی می باشد. بر آن اساس که مقید کردن تشبیهات یکی از راههای نو کردن تشبیهات و دوری آن از ابتذال است بسامد بالای این تشبیهات، نشان از نوآوری خیال و اهمیت رکن مشبه در نزد شاعر دارد. از میان تشبیهات مرکب شاعر بالاترین تشبیه متعلق به تشبیه مرکب به مرکب است. بسامد تشبیه بلیغ از تشبیه موکد، مرسل و مفصل بیشتر است. فراوانی بالای تشبیه بلیغ نشان از ذهن استعاره گرای شاعر دارد. استعاره مکنیه دارای بسامد زیادی نسبت به استعاره مصرحه است و این نشان دهنده قدرت بالای تصویرگری و جاندارپنداری قوی وی است. مجاز در این پژوهش حداقل فراوانی را به خود اختصاص داده است. مجاز با علاقه جزء حداکثر فراوانی را به خود اختصاص داده است. سپس علاقه محلیت، خاص و جنس دارای بالاترین بسامد هستند. در بخش کنایات کنایه از موصوف حداقل بسامد و کنایه از فعل بالاترین فراوانی را دارد.