نام پژوهشگر: قنبر محمدنژاد

بررسی آرا وافکار سیاسی علمای شیعه دوره ناصری
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1390
  قنبر محمدنژاد   گلناز سعیدی

علمای شیعه از دوران قبل از ناصرالدین شاه به عنوان تنها ملجاء وپناهگاه توده مردم ایران به حساب می آمدندوبراساس شرایط خاص سیاسی واجتماعی قدرت آنها دارای فراز نشیب های فراوانی بوده است.اما با حکومت طولانی مئت ناصرالدین شاه، که تحقیقاً نیم قرن (50سال)به طول انجامیدعلمای شیعه،نه تنها در بین مردم به مسائل شرعی وعرفی می پرداختندوبرای حفظ استقلال ایران در مقابل اجانب بخصوص دول انگلستان وروسیه وبیداری مردم ومقابله با استبداد ناصری تلاش های فراوانی نمودند.استعمار از یک طرف واستبداد از طرفی دیگر برای تضعیف وازبین بردن علمای شیعه کوشش های فراوانی نمودند.لیکن براساس قدرت علما دربین مردم،استقلال مالی واعتماد واطمینان مردم نسبت به علمای شیعه وآزاد اندیشی آنان وسایر عوامل باعث شد که نه تنها برقدرت علمای شیعه خللی وارد نشودبلکه در اواخرسلطنت ناصرالدین شاه بر قدرت علمای شیعه افزوده شد.که این میزان از قدرت روحانیت را در رخداد های مهمی مثل امتیاز رویتروقیام تنباکو،قتل ناصرالدین شاه وانقلاب مشروطه می توان دید.بیشتر تلاش علمای شیعه دوره ناصری درابتدا متوجه دولت استعمار می شدند وسپس قدرت استبداد را زیرسوال می بردند.مهم ترین تلاش علمای شیعه دوره ناصری را در مبارزه با این دو مقوله،می توان دراهداف زیر جستجو کرد : 1-جلوگیری از ظلم وستم خاندان قاجاربر مردم فقیرآن دوره 2- مبارزه با استعمارگران وتقویت فرهنگ شیعه ،درمقابل فرهنگ بیگانگان