نام پژوهشگر: شادان ژیانپور

بررسی استراتژی های بکارگرفته شده در ترجمه طنز در رمان آلیس در سرزمین عجایب و چندین نسخه ترجمه شده این رمان
پایان نامه دانشگاه آزاد اسلامی - دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی - دانشکده زبانهای خارجی 1390
  شادان ژیانپور   مسعود مطهری

مفهوم طنز و آنچه آدمی را میخنداند قرنهاست دانشمندان رشته های گوناگون را به خود متوجه ساخته است. طنز جزئی ضروری از ارتباطات روزمره و مولفه ای مهم در میان بیشمار آثار ادبی و در کل هنر میباشد. از دیدگاه مترجمان طنز اغلب به عنوان یکی از ویزگی های متن به شمار می رود که به سهولت قابل ترجمه نمی باشد. طنز پدیده ای اجتماعی و در عین حال پدیده ای فرهنگی است. در مطالعات ترجمه موضوعات فرهنگی توجه خاصی را به خود جلب نموده و این امر نیز دلالت بر ژرفای ترجمه طنز دارد. ترجمه طنز در واقع پدیده ای است مهارت آمیز چرا که نه تنها افراد و فرهنگ های گوناگون مفاهیم متفاوتی را مضحک تلقی می کنند بلکه زبانها از عملکردهای گوناگونی برخوردار هستند. تحقیق حاضر در واقع رویکردی به این که مترجمان چه استراتژی هایی را هنگام ترجمه طنز بکار میبرند می باشد. در این راستا اثر معروف لوییس کارول (آلیس در سرزمین عجایب) به همراه دو نسخه فارسی این رمان (توسط زویا پیرزاد و سعید درودی) انتخاب شده اند. بخش های طنز آمیز بر اساس تعریف طنز که در تحقیق حاضر ذکر شده تعیین شده اند و مقایسه جزئی میان طنز های موجود در کتاب اصلی و معادل های فارسی آنها انجام شد. پس از انجام تحقیق حاضر این نکته روشن گردید که جهت ترجمه طنز در (آلیس در سرزمین عجایب) کلیه استراتزی های معرفی شده توسط گاتلیب که به عنوان چارچوب تئوری این تحقیق در نظر گرفته شده در ترجمه فارسی بکار نمی رود و نیز اینکه برخی استراتزی ها از مابقی عملکرد بیشتری دارند. پس از بررسی اطلاعات جمع آوری شده و جدول درصدها این نکته استنباط گردید که کاربرد برخی استراتزی ها از جمله بازنویسی، انتقال و افزایش جهت ترجمه طنز بیشتر از بقیه بوده است و تغییر استراتژی است که کمتر از بقیه بکار می رود. از سوی دیگر برخی استراتزی ها وجود دارد که در ترجمه طنز به ندرت و یا اصلا بکار نمی روند. زمانی که مترجم از این موضوع آگاه باشد می تواند بر روی استراتژی های مفیدتر تمرکز کند و به نتیجه مطلوب تری دست بابد.