با گسترش و رشد شهرنشینی در جهان و به ویژه کشورهای جهان سوم، شهرهای امروزی شاهد فرهنگ های نامتجانس و متعددی هستند. ازجمله پیامدهای ملموس این چندگانگی فرهنگی ایجاد محلات خاص قومی و نژادی در درون شهرها است که با مفهوم گتو (محلات اقلیت های قومی و نژادی ) شناخته می شود. مساله جدایی گزینی اقوام و ایجاد محلات قومی و نژادی در شهر بندرترکمن (به عنوان جامعه مورد بررسی) از جمله مسائلی است که از بدو ایجاد این شهر (1307) تاکنون به عنوان مسئله ای حل نشده باقی مانده است. بنابراین هدف اصلی تحقیق حاضر، بررسی عوامل اجتماعی موثر بر گرایش گروه های قومی به سکونت در محلات قومی (گتو) شهر بندرترکمن می باشد. بر اساس دیدگاه-های نظری و تجربی مطرح، متغیرهای پایگاه اجتماعی، تعصب قومی، روابط اجتماعی، پایگاه اجتماعی و آگاهی قومی و نژادی به عنوان متفیرهای مستقل و تاثیرگذار مشخص گردیدند. جامعه آماری مورد نظر 4179 نفر را در بر می گیرد که در قالب دو گروه قومی و زبانی ترک و قزاق هویت یابی می شوند. این جامعه آماری تمامی ساکنین چهار محله قومی شهر بندرترکمن را در بر می گیرند. نمونه آماری مورد نظر با استفاده از فرمول کوکران 352 برآورد گردید که با افزایش تعداد پاسخگویان به نمونه 365 نفری رسید، که با استفاده از روش ترکیبی نمونه گیری تصادفی ساده و خوشه ای نمونه ها انتخاب گردیدند. نتایج حاکی از آن است که در جامعه مورد بررسی، آگاهی قومی و نژادی در گرایش اقوام به سکونت در محلات قومی نقش ناچیز و نامحسوسی دارد. علاوه بر آن مردان و زنان و همچنین مجردان و افراد متاهل در میزان گرایش به سکونت در محلات قومی تفاوت چندانی ندارند. این درحالی است که نتایج تحقیق نشان داد که تعصب قومی، پایگاه اجتماعی، روابط اجتماعی، فاصله اجتماعی و سن متغیرهایی بودند که بر گرایش اقوام به سکونت در محلات قومی تاثیر داشتند. در این بین فاصله اجتماعی متغیری بود که بیشترین تاثیر مستقیم را بر گرایش به سکونت در محلات قومی داشت