نام پژوهشگر: کورش مولایی

اصل تعمیم پذیری در فلسفه اخلاق کانت و هیر
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه پیام نور - دانشگاه پیام نور استان تهران - دانشکده علوم انسانی 1390
  کورش مولایی   مهدی زمانی

چکیده اصل تعمیم پذیری، که ما را ملزم می دارد تا در وضعیت های مشابه، داوری های مشابه داشته باشیم، به عنوان یک اصل مهم در فلسفه اخلاق مطرح است؛ اصل تعمیم پذیری جایگاه ویژه ای در فلسفه ی اخلاق کانت دارد، کانت با بیان امرمطلق و صورت های مختلف آن، معیاری برای اخلاقی بودن یک عمل به دست می دهد، وی معتقد است تعمیم پذیری مهم ترین بعد اخلاقی بودن یک عمل است و در واقع تعمیم پذیری به عنوان یک معیار گزینش احکام اخلاقی، تعبیری از امرمطلق کانت است که در صورت بندی قانون کلی تجلی می یابد. ریچارد مروین هیر نیز از فیلسوفانی است که تعمیم پذیری نقش کلیدی در فلسفه ی اخلاق وی دارد و آن را از ویژگی های حکم اخلاقی می داند؛ هیر معتقد به توصیه گرایی است و به باور وی، تفاوت بین توصیه های اخلاقی و غیر اخلاقی یا اوامر، در تعمیم پذیر بودن توصیه های اخلاقی است؛ هیر با ورود اصل تعمیم پذیری به فلسفه ی اخلاق، استدلال اخلاقی را موجه و راه ورود عقل به حوزه ی اخلاق را هموار می سازد و هم اینکه سهمی برای آزادی در نظر می گیرد. این دو فیلسوف احکام اخلاقی را تعمیم پذیر می دانند، اگرچه در روش و مبانی فلسفه اخلاق خود متفاوتند، هیر ناشناخت گرا و کانت شناخت گراست؛ هر دو تکلیف نگر و غیرواقع گرا هستند. روش کانت نقد شناخت و توانایی و کاربرد آن و پی افکندن اخلاقی فارغ از هرگونه اتکا به تجربه است و روشی که هیر به کار می برد تحلیل زبان است. واژگان کلیدی: اصل تعمیم پذیری، کانت، هیر، توصیه گرایی، وظیفه گرایی، امرمطلق، سازواری