چکیده درچندین مطالعه اثرات مثبت ورمی کمپوست بر رشد، عملکرد و مهار بیماری های خاص گیاهی گزارش شده-است. بنابر این 2 آزمایش در این تحقیق برای بررسی اثر ورمی کمپوست بر رشد، محتوای اسانس و مهار بیماری بوته میری گیاهچه های آویشن انجام شد. آزمایش اول بصورت یک طرح کاملا تصادفی با 4 سطح از ورمی کمپوست (0، 25، 50، 75 درصد) و در 3 تکرار اجرا شد. 30 عدد بذر آویشن باغی در گلدان ها کاشته شد و گلدان ها در معرض دمای 22 درجه سانتی گراد روز و 16درجه شب و رطوبت نسبی 50% در گلخانه قرار داده شدند. تعداد ظهور دانه رست ها تا 15 روز بطور روزانه ثبت شد و بر اساس آن ها شاخص های ظهور مانند درصد ظهور، انرژی ظهور، ایندکس ظهور، میانگین زمان ظهور، ضریب ظهور، نرخ ظهور محاسبه شد. بعد از 15 روز، تعداد گیاهان در هر گلدان به 10 عدد کاهش داده شد. فلورسانس کلروفیل روی دومین برگ ساقه، بوسیله دستگاه mini-pam دستی اندازه گیری شد. همچنین محتوای کلروفیل a، b و کارتنوئید، طول، وزن تر و خشک ریشه و بخش هوائی گیاهان هر گلدان و میزان اسانس درگیاهان 3 ماهه اندازه گیری شد. در آزمایش دوم اثر کود ورمی کمپوست بر شیوع بیماری بوته میری تحقیق شد. آزمایش بصورت فاکتوریل با طرح کاملا تصادفی با 4 سطح ورمی کمپوست ( 0، 25، 50، 75 درصد) و 4 سطح آلودگی قارچی (شاهد، فوزاریوم، فیتوفترا، و مخلوط فوزاریوم و فیتوفترا) در 3 تکرار اجرا شد. 70 بذر آویشن در هر گلدان کاشته شد و پس از 1 ماه تعداد گیاهان در همه گلدان ها به 50 گیاهچه کاهش داده شد و آلوده سازی به قارچ های فوزاریوم، فیتوفترا و مخلوط فوزاریوم و فیتوفترا انجام شد و در گلدان های شاهد هیچ تلقیح قارچی انجام نشد. شیوع بیماری و درصد بقای گیاهان آویشن هر گلدان 10، 20، 30 روز پس از آلودگی یادداشت شد. در پایان میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم های پلی فنل اکسیداز، فنیل آلانین آمونیالیاز، ?- 1و3 گلوکوناز و پراکسیداز در بخش هوایی آنها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که بهترین شاخص های ظهور در 25% ورمی کمپوست و بالاترین شاخص های رشد، کفایت فتوسنتز، محتوای رنگیزه ها و میزان اسانس در 50% ورمی کمپوست ایجاد شد. در 75% ورمی کمپوست این پاسخ ها کاهش یافت. نتایج آزمایش دوم نشان داد که ورمی کمپوست توانست بیماری بوته میری القا شده بوسیله فوزاریوم یا فیتوفترا را مهار کند. بیشترین میزان ترکیبات فنلی و فعالیت آنزیم های دفاعی در سطح 75% ورمی-کمپوست به دست آمد. بنابراین، می توان نتیجه گیری کرد که ورمی کمپوست یک کود قابل توصیه برای کشت آویشن و کنترل بیماری بوته میری در این گیاه است.