نام پژوهشگر: اصغر محسنی مسکوپایی

زیبایی شناسی دیوان شاب الظریف
پایان نامه دانشگاه تربیت معلم - تبریز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  اصغر محسنی مسکوپایی   علی قهرمانی

زیبایی و زیباشناسی در شعر از زمان های بسیار دور مورد توجّه ادیبان و شاعران بوده است. از آن جایی که هر اثر ادبی در بنیان خود زیباست، می توان آن را از دیدگاه زیبایی شناسی بررسی کرد. زیبایی شناسی حوزه ی بسیار وسیعی را در برمی گیرد؛ صاحب نظران عواملی چون عاطفه، احساس، صور خیال و موسیقی مناسب و هماهنگ شعر را موجب زیباتر شدن آن می دانند اما در این میان نقشی چشمگیر برای صنایع بدیعی قائلند. اعراب از زمان جاهلیت در آوردن کلام فصیح و بلیغ توانا بوده اند و در اشعار خود از انواع گوناگون صنایع ادبی بهره می گرفتند. پس از اسلام و نزول قرآن مجید ، توجه به زیبایی کلام همچنان پا بر جا بود. در عصر ممالیک نیز، عمده ی اهتمام شاعران به پرورش آرایه های لفظی بود اما این امر شکلی افراطی به خود گرفته و توجه به معنا مورد غفلت قرار می گرفت. به هر روی صاحب نظران، نمایان ترین هنر شاعران این عصر را به کارگیری همین صنایع بدیعی می دانند. شاب الظریف نیز به عنوان یکی از سرایندگان برجسته ی این عصر، به شکل گسترده ای از صنایع لفظی و معنوی سود جسته است؛ به طوری که بازی های زبانی با تکیه بر محسنات لفظی نوعی تشخص سبکی برای وی ایجاد کرده است.