نام پژوهشگر: آزاده نجفیان

بررسی و تحلیل شیوه ی نقد عبدالعلی دستغیب با تکیه بر 15 کتاب او
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه شیراز - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  آزاده نجفیان   کاووس حسن لی

عبدالعلی دستغیب، یکی از پیشگامان نقد نو فارسی است که نزدیک به شش دهه از عمر خود را وقف نقد و تحلیل ادبیات فارسی کرده است. آثار او در این زمینه به بیش از 60 عنوان کتاب و مقاله می رسد. این پایان نامه در پی یافتن ویژگی ها و شیوه ی نقد عبدالعلی دستغیب با تکیه بر 15 کتاب نقد اوست. این کتاب ها عبارتند از: نقد آثار جلال آل احمد، مهدی اخوان ثالث، م.ا. به آذین ، محمدعلی جمال زاده، صادق چوبک، غلامحسین ساعدی، سهراب سپهری، احمد شاملو، محمود دولت آبادی، بزرگ علوی، فروغ فرخزاد، احمد کسروی، احمد محمود، صادق هدایت و نیما یوشیج. روش این پژوهش، کتابخانه ای و به شیوه ی تحلیل محتواست که در آن با تکیه بر آثار پانزده گانه ی دستغیب به تحلیل روشن آن ها پرداخته شده است. در سه فصل نخست این رساله به هدف و چگونگی نگارش پایان نامه، زندگی نامه ی دستغیب و بررسی و تحلیل 15 کتاب پرداخته شده است. فصل چهارم به روش شناسی نقد دستغیب اختصاص دارد. تعریف و وظیفه ی نقد در دیدگاه دستغیب و بررسی میزان مشابهت شیوه ی او در نقد با نقد مارکسیستی، مهم ترین مطالب آمده در این بخش هستند. در نهایت، ویژگی های نقد دستغیب در این هشت عنوان خلاصه و بررسی گردیده است: توجه داشتن به نقد محتوا و اندیشه، سلیقه ای بودن و روش مند نبودن نقد، پراکنده گویی در نوشته، منسجم نبودن مطالب، نثر ساده و متمایل به زبان عامیانه، لحن تند و پرخاشگرانه، بی توجهی به استناد و ذکر منبع و مشخص نبودن مخاطب. دستغیب منتقدی آگاه و با سابقه است که نقد او بیش از آن که متکی بر نظریه ا ی خاص باشد، متن محور است و بستگی به ویژگی های اثر و برداشت منتقدانه ی او از متن دارد.