هدف از این تحقیق پی بردن، به برخی نکات جدید در زمینه نگرش مذهبی هخامنشی ها و بینش دینی آنها نسبت به اعتقادات اقوام تابع است که از طریق مقایسه قرار دادن اعتقادات مذهبی ملل تابع چگونه و تا چه اندازه در روش های به کارگیری سیاست های مذهبی که هر کدام از شاهان نخستین هخامنشی با ملل تابع اتخاذ کرده بودند، تاثیر گذاشته است. حالت توصیفی و مقایسه ای روش های به کارگیری در این تحقیق بوده است. محتوی اصلی پایان نامه، بررسی دینهای رایج در شاهنشاهی هخامنشی است با نگاهی دورتر به مذاهب قبل از این دوره یعنی دین زرتشت و دین کهن آریایی همراه با آیین ها و مراسم و اعتقادات آنها و همچنین اعتقادات دینی شاهان نخستین که تا اندازه ای نوع نگاه و روش آنها را در به کارگیری سیاست تسامح و تساهل مذهبی تحت شعاع خود قرار داده است و سرکوب مذهبی بعضی از شاهان هخامنشی با تابعان خود که بنا به دلایلی اتخاذ کرده بودند. از دیگر مطالب کلیدی گفته شده این تحقیق مقایسه قرار دادن تمدن، فرهنگ و دین های کهن ملل تابع به خصوص مصر و بابل است که شاهان هخامنشی را در عملکرد سیاست مذهبی شان نسبت به اقوام تابع، کمک شایانی کرده است. برای اثبات موضوع مورد بحث این تحقیق نیازمند به اسناد و مدارک و تصاویری بود که از آنها تحت عنوان آثار مذهبی یاد شده است که روش ها و اعتقادات سیاسی، مذهبی شاهان هخامنشی را به نوعی نشان می دهد. شاید بتوان این نتیجه را گرفت: که سه دلیل برای اجرای سیاست دینی شان وجود داشت: 1؛ شاهان هخامنشی تمایل به گسترش محدوده شاهنشاهی خود از طریق استفاده ابزاری از دین که در آن زمان قوی تر از سیاست به نظر میرسید، به هدف خود نزدیکتر شوند، 2؛ آنها تا حدی تحت تاثیر دین کهن آریایی و مذهب رزتشت قرار بودند. 3؛ادر نهایت آنها با تمدن و فرهنگ و دین های مستحکمی نسبت به بابل و مصر و تا حددوی یونان مواجه بودند که با خصوصیات شاهنشاهی هخامنشی یعنی نداشتن ادبیات پارسی، دانش پژوهی و فلسفه قوی نسبت به این ملل نیازمند به سیاست مداراجویانه و آسان گیری مذهبی را داشته اند که ممکن است بهره گیری از این سیاست خود نوعی تحت تاثیر تمدن قوی تر کهن شرقی بوده باشد.