سیستم های اداری مدرن، عناصر و عوامل ثابت و متغیر موثر بر شکل گیری این سیستم ها و میزان تأثیر هر کدام را مطالعه و بررسی نماید که این نوشتار آنها را در فلسفه سیاسی، عوامل فرهنگی-اجتماعی و محیط طبیعی خلاصه می نماید و سعی می کند با استناد به سیره علمی بینانگذار دولت اسلامی و جانشینان آن حضرت، به عنوان عمده ترین منبع فقهی مسأله، به هدف خویش نزدیک شود. هدف اصلی این پژوهش اثبات توانمندی حکومت دینی در ایجاد سیستم مطلوب و کارآمد ادارای، با در نظر داشت عناصر و ضوابط کلی حاکم بر شکل گیری آن و بنا نهادن ساختار فنی و پیچیده رسمی به منظور بهتر عمل نمودن آن در طی زمان است. بر این اساس، پس از بررسی منطق شکل گیری نظام های اداری، تاریخ دولت اسلامی را از زمان تأسیس تا دوران معاصر مورد مطالعه قرار می دهد. و پس از انجام بررسی تطبیقی میان نظام های اداری برخی از دولت های موجود، سیستم اداری مطلوب را برای دولت اسلامی در سطوح مختلف ارائه می کند و به تناسب مطالب مطرح شده، راهکار هر چند اجمالی تحقق امت واحده اسلامی را در سطح جهانی پیشنهاد می نماید. جمع بندی و نتیجه گیری بر اساس پژوهش صورت گرفته توانمندی حکومت دینی در عرصه تنظیم روابط اداری و رویکرد زمان شناسانه آن به مدیریت اجتماع است و لذا در شرایط کنونی مناسب ترین نظام اداری برای دولت اسلامی نظام اداری غیر متمرکز شناخته می شود.