نام پژوهشگر: نرگس نسیم بهار

بررسی موسیقی در دیوان خنساء
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه بوعلی سینا - دانشکده ادبیات و علوم انسانی 1390
  نرگس نسیم بهار   سید مهدی مسبوق

شعر محل اجتماع اندیشه ها، عقاید و عواطف است که در یک قالب موزون بیان می شود. یک شاعر در پی آن است که تراوشات و حالات درونی، روحی و یا عقاید خویش را به مخاطب منتقل کند تا بدین وسیله احساسات بالقوه ی مخاطب را به فعلیّت برساند. از آنجا که شعر غیر ارادی از دل بر می آید، پس بدیهی است که شعر عالم ناخودآگاهی انسان است و عناصر شعری برخاسته از فضایی است که شاعر در لحظه ی سرودن شعر در آن قرار گرفته است.شعر از ارکان مختلفی تشکیل شده که وجود آن ها لازم است ویکی از مهم ترین عناصر آن، عنصر موسیقی است.از جمله شاعران مشهوری که در اشعارش انواع موسیقی به زیبایی نمایان می باشد خنساء است.وی از بزرگ ترین زنان شاعره ی ادب عربی است و در زمینه ی رثا چنان مشهور است که کمتر شاعر تازی به پای او می رسد.مرثیه های او در سوگ دو برادرش صخر و معاویه حاکی از احساسات زنانه و عاطفه ی سرشار او است.خنساء با انتخاب مجموعه ای از گوش نواز ترین قوافی و مناسب ترین اوزان و به کارگیری صنایع لفظی و معنوی چون جناس، طباق، سجع، ترصیع، تسمیط و سایر افزاینده های موسیقایی و ایجاد پیوند بین مضمون و موسیقی مرثیه های خود توانسته است احساسات زنانه و حزن و اندوه درونی خود را به بهترین وجه به خواننده القا کند؛ بر این اساس این رساله در پی آن است که با روش تحلیل ساختار و محتوا، فضای موسیقایی اشعار خنساء و پیوند آن با مضمون رثا را که وجه غالب اشعار اوست مورد بررسی و واکاوی قرار دهد.