نام پژوهشگر: عظیمه السادات هاشمی

پژوهشی در زمینه های فرهنگیِ موثر در سرامیک های عصر صفوی
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه کاشان - دانشکده معماری و هنر 1390
  عظیمه السادات هاشمی   وحید قاسمی

رسال? حاضر حاصلِ پژوهش و علاق? اینجانب در حیط? سفالِ دورانِ صفوی است.در عصر صفوی یعنی یکی از ادوار درخشانِ هنرِ ایران تحولی چشمگیر در تمامیِ عرصه های هنری و صنعتی،از جمله سفال های آن پدید آمد. سفال سازی تنها به رشد تکنیکی اکتفا نکرده و مهارت و تجرب? هنرمند را نه تنها در صنعتِ ساخت که در تزیینات و طراحیِ فرم نیز جلوه گرنموده است . ازین رو ورای ارزش ِ مادی، به اثر ارزشی غیرمادی نیز افزوده است. برنامه ریزی های کلان شاه عباس، در این برهه به نوعی به ایجاد یک رنسانس در امر سفال انجامید. از جهتی بکارگیریِ سلایق روز که ناشی از پیشرفت و ایجاد روابط خارجیِ چشمگیر با سایرِ ملل و همچنین ورود آثارِ چینی به ایران بود، و از جهتِ دیگر توجه به فرهنگ و عناصرِ بومی و ادای دین به آن ها، از سوی سفالگران منجر به تولید سفال هایی با مشخصات ترکیبی شد. آغاز ارتباطِ اروپاییان و رفت و آمد سیاحان و جهانگردانِ متعدد از هر شغل و منش به ایران ، روابط اقتصادی با چین، مبادلاتِ فرهنگی و اقتصادی با همسایگانی چون هند، وجود ارمنیانِ ساکن جلفای نو که در تماس دائم با اروپا بودند جامعه را در معرض فرهنگی قرار داده است که تأثیراتِ خود را بر فرهنگ و هنرِ ایرانی اعمال کرد. فرهنگ ها و تمدن های گوناگون و متضادی که ایرانِ صفوی پیوسته با آن رو به رو بوده در برخورد با فرهنگ های بومیِ منجر به تغییرِ سلایق و خصوصیاتی تلفیقی در سفال و سرامیکِ این عصر شده است. علاوه بر این ها در جامع? صفوی عواملی بومی نیز ، چون فرهنگِ دربار ، فرهنگِ فلکلور، اعتقادات و مذهب و همچنین هنر هایِ دیگری چون ادبیات و نقاشی منجر به پیدایش گونه های مختلفی در سفال و سرامیکِ این عصر شد. جداسازی و پرداختن به این پیش زمینه های فرهنگی با روش کتابخانه ای ، اعم از بومی و غیر بومی مبحثِ اصلیِ این رساله را در بر می گیرد . چنین پژوهشی علاوه بر اینکه ما را با فرهنگِ روزگارِ صفوی آشنا می سازد، چگونگی و چراییِ پیدایش گونه های مختلفِ سفالینِ این عصررا بر ما آشکارتر می سازد.