پایداری و ایمنی سکونت گاهها در مقابل خطرات طبیعی همیشه فکر ما را به خود مشغول کرده است. زلزله یکی از این خطرات طبیعی است که همواره سگونت گاهای بشر و جان انسان ها را تهدید کرده است و در مدت کوتاهی می تواند خسارات و تلفات بسیار گسترده ای خصوصاً در شهرهای بزرگ ایجاد کند. در واقع زلزله به عنوان یک پدیده طبیعی به خودی خود نتایج نامطلوبی در پی ندارد، آنچه از این پدیده یک فاجعه می سازد عدم پیشگیری از تأثیرآن و عدم آمادگی جهت مقابله با عواقب آن است. بنابراین زمان آن فرا رسیده که بیشتر آماده باشیم و ابزارهای ضروری و اقدامات مناسب را برای مقابله با حوادث تا حد ممکن بکار بگیریم به طوری که بتوانیم آسیب های را که توسط این حادثه غیر منتظره ایجاد می شود را کاهش دهیم. غالباً تحقیقات به عمل آمده در رابطه با آسیب پذیری بیشتر حول محور روش های ساخت و ساز واحدهای ساختمانی جهت افزایش مقاومت بنا بوده است. لیکن در این پژوهش اعتقاد بر این است که با بکار گیری روشهای برنامه ریزی شهری به ویژه برنامه ریزی های اجتماعی- اقتصادی می توان از آسیب پذیری مناطق شهری در برابر خطرات زلزله کاست. بنابر این در این تحقیق برای بررسی رابط? بین ویژگی های کالبدی- فیزیکی و اجتماعی- اقتصادی با میزان آسیب پذیری مناطق شهری در برابر زلزله و بررسی راه های کاهش آسیب پذیری، سه محله از مناطق مختلف شهر انتخاب شد. در ادامه برای بررسی این رابطه مدلی تهیه شد و آسیب پذیری محدود? مورد مطالعه با تشکیل پایگاه اطلاعاتی مورد نیاز در محیط نرم افزار انجام شد. در واقع برای تحلیل آسیب پذیری بافت های مسکونی تعداد نه متغیر انتخاب گردید. برای تحلیل آسیب پذیری ابتدا به تفکیک متغیرها و سپس با توجه به کلیه متغیرها(ترکیب عوامل) انجام شد. در ادامه راهکارهای برای کاهش آسیب پذیری ارائه شد. بنابراین با توجه به تحلیل های انجام گرفته این نتیجه حاصل شد که بین ویژگی های اجتماعی و اقتصادی و میزان آسیب پذیری در برابر زلزله رابطه معناداری وجود دارد و در واقع با استفاده از برنامه ریزهای اجتماعی- اقتصادی به میزان قابل توجهی می توانیم از شدت و وسعت آسیب پذیری ها بکاهیم.

همه ساله در نقاط مختلف کره زمین، افراد زیادی بر اثر وقوع سوانح طبیعی نظیر زلزله و سیل جان و کاشانه ی خود را از دست می دهند. افراد بی خانمان به داشتن محلی برای زندگی موقت تا زمانی که سکونتگاههای دیگری به دست بیاورند نیازمند هستند. تأمین مکان های مناسب برای استقرار مراکز امداد رسانی پس از وقوع زلزله و اسکان آوارگان یکی از موارد مهم در برنامه ریزی و مدیریت بحران است. در این پژوهش منطقه شش شهرداری شیراز با توجه به استعداد لرزه خیزی بالا به عنوان الگوی تهیه پایگاه داده ی مکانی به منظور مکان یابی محل های استقرار موقت جمعیت های آسیب دیده ناشی از زلزله احتمالی انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفته است. بر این اساس برای ارزیابی مسیله و آزمون فرضیه های تحقیق، در چارچوب روش تحقیق توصیفی-تحلیلی، ابتدا مدل مفهومی طراحی و کلیه لایه های داده های مورد نیاز برای ایجاد پایگاه داده های مکانی اعم از لایه های تأسیسات و تجهیزات شهری، شریانهای حیاتی و همچنین ویژگی ها و خصوصیات طبیعی منطقه جمع آوری گردیدند سپس با استفاده از امکانات سامانه اطلاعات جغرافیایی و مدل های تصمیم گیری چند معیاره تلفیق و تجزیه و تحلیل اطلاعات طی دو مرحله اصلی صورت گرفت. بدین منظور در مرحله اول با استفاده از مدل ahp و اکستنشن spatial analyst نرم افزار arc gis مکانهای مستعد جهت اسکان موقت شناسایی و در مرحله دوم این مکان های گزینش شده توسط مدل topsis رتبه بندی گردیده اند. نتایج نشان داد معیارهای دسترسی و خصوصیات مکانی موجود در بین سایر معیارها و استانداردهای مکان یابی مناطق مناسب جهت اسکان موقت آسیب دیدگان از اهمیت بیشتری برخوردار است لذا فرضیه اول که عامل دسترسی را مهمترین عامل مکان یابی مراکز اسکان موقت می داند ، رد می گردد. علاوه بر این بهترین مکان ها جهت اجرای عملیات اسکان موقت فضاهای باز خصوصا پارک ها و زمین های بایر این منطقه شهری می باشد. بنابراین فرضیه دوم مورد تأیید قرار می گیرد.

چکیده ندارد.