نام پژوهشگر: خدیجه پیروتی

وضعیت سیاسی-اجتماعی یهودیان ایران بین سالهای 1269-1304ه.ش
پایان نامه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه تربیت مدرس - دانشکده علوم انسانی 1390
  خدیجه پیروتی   حسین آبادیان

سالهای 1296-1304 ه.ش، سال های پر چالشی برای یهودیان ایران بود؛ تحولات یهودیان جهان بر وضعیت یهودیان ایران نیز تأثیر داشت. اعلامیه بالفور مقدمه تشکیل انجمن ها و تشکلات زیادی در میان یهودیان ایران بود. تشکیل انجمن صفت عبر، مقدمه تأسیس انجمن صهیونیست ایران گردید. در این دوره فعالیت یهودیان در امور اجتماعی و سیاسی گسترش چشم گیری داشت. تلاش برای احقاق حقوق خود و همکاری با اکثریت جامعه ایران در امور اجتماعی میان یهودیان تشدید شد. روی کار آمدن رضا خان بر آزادی های یهودیان در همه ی امور افزود. گسترش روابط یهودیان با مسلمانان، از شدت تنش ها می کاست. در بین سالهای 1296-1304ه.ش، مدارس آلیانس فرانسه و مدارس آلیانس بنی اسرائیلی برای ارتقای سطح دانش یهودیان تلاش بسیاری نمودند و تا حد بسیار زیادی هم در این کار موفق بودند. از موارد مهم این دوره از تاریخ یهود، انتخابات دوره پنجم مجلس شورای ملی است که بر خلاف انتخابات دوره های قبل از شور و هیجان خاصی برخوردار بود. این تفاوت بیشتر ناشی از ورود شخص جدیدی به نام مسیو حییم به صحنه رقابت های انتخاباتی و سیاسی یهودیان است. وی توانست توجه بسیاری از یهودیان را به طرف خود جلب کند. از مسائل دیگر مربوط به یهودیان ایران، مسئله مهاجرت و ارتباط آن با صهیونیسم می باشد. با افزایش فعالیت صهیونیست ها، بر تعداد یهودیان مهاجر هم افزوده می شد. با وجود اقدامات پیشگیری کننده دولت ایران و وضعیت مبهم مهاجرین در سرزمین جدید، روند مهاجرت یهودیان به فلسطین ادامه داشت. به طور کلی می توان گفت یهودیان ایران آزادانه به فعالیت های مختلف سیاسی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و... مشغول بودند و هر چه زمان جلوتر می رفت از مشکلاتشان به عنوان یک اقلیت کاسته می شد.